Ik kan mij de capitulatie van Nederlands-lndië nog herinneren als de dag van gisteren.

Mijn vader kwam gebroken thuis, onzeker en zeer geëmotioneerd. ‘Wij hebben de oorlog verloren.’ Wat dat allemaal in zou houden was voor mij nog een raadsel. Het begon pas door te dringen toen ik ’s nachts om twee uur wakker werd van de voetstappen van honderden voorbijlopende soldaten over de straat voor ons huis. In het duister zag ik het KNIL-leger voorbijtrekken, zwijgend. In de gloed van enkele olielampen die zij meedroegen zag ik sommige droefgeestige gezichten.

Als voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is mij gevraagd iets te vertellen over de schakel tussen verleden en heden, juist in de jeugdvoorlichting. Ik zal proberen dat te doen vanuit mijn leeftijdsgroep en mijn beperkte oorlogservaring. Allereerst vind ik dat we de jeugdvoorlichting als vorm van getuigen aan een nader onderzoek moeten onderwerpen als de zelf beleefde werkelijkheid en direct ervaren emoties maar zo’n korte periode betreffen als bij mij en mijn leeftijdgenoten. Ik was bijna twee toen de oorlog afgelopen was, die ervaring als direct gevoel kan ik niet overdragen.

Dames en heren, beste vrienden en vriendinnen.

Voor degenen die dat niet weten, de Stichting Samenwerkend Verzet is een overkoepelende organisatie van belangengroepen van oud-verzetsmensen, kampslachtoffers en mensen met een soortgelijke achtergrond. Die Stichting Samenwerkend Verzet heeft een afdeling, de Commissie Jeugdvooriichting, en daarover wil ik u iets vertellen.

‘Max Arlan is redacteur buitenland van het weekblad De Groene Amsterdammer

Op 26 en 27 mei 1991 werd in New York ‘The First International Gathering of Children Hidden During World War II’ gehouden. Meer dan 1600 mensen kwamen naar deze bijeenkomst; daaronder was ook Max Arian, die zelf als tweejarig joods jongetje heeft moeten onderduiken.