De problematiek van oorlogsgetroffenen en de instellingen die aktief zijn op dit gebied

Nog steeds kampen vele duizenden mensen met de lichamelijke en psychische gevolgen veroorzaakt door ervaringen opgedaan in de Tweede Wereldoorlog. Ook vele van hun kinderen lijden onder de konfrontatie met het oorlogsleed van de ouder(s). Het heeft lang geduurd voordat deze problematiek voldoende werd onderkend. Direkt na de oorlog was alle aandacht immers gericht op de wederopbouw. Iedereen diende daaraan zijn steentje bij te dragen. Slechts een enkeling onderkende het feit dat de oorlog weliswaar was afgelopen, maar nog lang niet verwerkt.

Enkele problemen van de tweede generatie oorlogsgetroffenen

Wie behoren tot die zogenoemde tweede generatie? Het is de generatie van de indirekt beproefde, na de oorlog geboren, kinderen van door de oorlog getroffen ouders (de eerste generatie oorlogsgetroffenen genoemd). Het zijn op drie manieren beproefden:

1.    door een opvoeding, vanaf de geboorte, door één, of door beide, door de oorlog getroffen ouders,

2.    door identifikatie met deze ouders,

3.    door transgenerationele overbrenging van de gevolgen van de oorlogs-beproevingen der ouders, in onbewust verlopende processen.

Gespreksgroepen voor oorlogsgetroffenen, hun partners en hun kinderen

Met name de laatste jaren is er bij oorlogsgetroffenen sprake van een toenemende behoefte aan zelfhulpgroepen. Opvallend daarbij is de grote belangstelling voor gespreksgroepen bij mensen die als kind in Japanse interneringskampen hebben gezeten, de zogeheten Indische kampkinderen. Maar ook voor andere kategorieën zoals burger-oorlogsgetroffenen, kinderen van verzetsdeelnemers en Joodse en Indische vervolgden en voor kinderen van NSB’ers zijn er gespreksgroepen.

De praktijk van de hulpverlening aan oorlogsgetroffenen

Inleiding

In dit artikel willen wij, ieder vanuit onze eigen praktijk bij een gespecialiseerde instelling voor oorlogsgetroffenen (Stichting Joods Maatschappelijk Werk en Stichting ICODO), iets vertellen over het werken met deze kate-gorie.

Het maatschappelijk werk en de problematiek van oorlogsgetroffenen

In dit betoog over de hulpverlening aan oorlogsgetroffenen wil ik met name ingaan op reakties en symptomen, die regelmatig voorkomen in deze tak van hulpverlening, om zodoende de maatschappelijk werker enig houvast te bieden in zijn kontakt met oorlogsgetroffenen.

Dezelfde oorlog, die voor iedereen anders was

Inleiding

Op het programma staat dat ik zal ingaan op het fenomeen ’oorlog’, een veel te zware term voor een tastend zoeken naar de niet te tellen gevolgen welke de gigant oorlog ruim veertig jaar geleden zou veroorzaken. Je kunt alleen maar proberen een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van de gevolgen die de oorlog gehad heeft voor de zo uiteenlopende kategorieën van getroffenen, vervolgden, slachtoffers. Daar moeten we met elkaar over praten, op zo’n manier dat u er in het werken met uw eigen kliënten iets aan heeft.

De beleving van de Tweede Wereldoorlog door de verschillende kategorieën oorlogsgetroffenen

Inleiding

Het thema van mijn betoog is: de beleving van de oorlog door de verschillende kategorieën oorlogsgetroffenen. Ik wil voorop stellen dat iedereen de oorlog uiteraard op zijn eigen manier beleefd heeft en dat het onmogelijk is te spreken over ’de’ beleving van de oorlog door een bepaalde groepering. Wel acht ik het mogelijk in algemene termen iets te zeggen over deze beleving. Bijvoorbeeld door het weergeven van bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden en hoe die ervaren zijn.

"Ook de vrede is voor mij een bange droom"

Toen aan mij de vraag werd gesteld door de samenstellers van dit info-boekje om in het kort op te schrijven wat de vrede van na de oorlog voor mij heeft gebracht of liever gezegd, voor mij betekent, stemde ik gelijk toe, want tegelijk zo dacht ik, als het in het kort moet, zou ik met één zinnetje en aan één regel van dit info-boekje voldoende hebben om dat duidelijk te maken, namelijk de volgende zin: "OOK DE VREDE IS VOOR MIJ EEN BANGE DROOM".

Natuurlijk heb ik meer ruimte van dit info-boekje nodig om uit te leggen, waarom dat voor mij zo is.

Laat ik dan maar zo beginnen.

Over de kondities waaronder „Transgenerationele Traumatisering" (”T.T.”) kan optreden

In 1980 verscheen in The American Journal of Psychotherapy een artikel van het echtpaar Rosenthal uit Worcester Massachusetts. (1) Een kritische bespreking van dit artikel zal het mij mogelijk maken de kondities te bespreken onder welke de oorlogstraumata kunnen worden overgebracht op de volgende generaties.

Hebben we ervan geleerd?

In het aflopende herdenkingsjaar is op grote schaal informatie gegeven over de jaren '40 - '45.

In boeken, over de radio en voor de T.V. zijn aangrijpende authentieke verhalen weer verteld opdat het niet vergeten zal worden en vooral opdat de jongeren het zullen weten. Ze moeten het precies weten. Ze moeten onze ellende begrijpen. Althans zo veel mogelijk; echt begrijpen kunnen ze het niet. Ze moeten horen wat er aan een oorlog vastzit, ook voor gewone burgers.

Pagina's