Ondergedoken kinderen zijn een geval apart. Het is de generatie van mensen die er niet had mogen wezen en in zekere zin nog niet mag zijn. De wereld kent meer oorlogen dan haar lief is, maar voor mijn generatie, met mijn afkomst en geboren in het hoekje van de wereld dat Nederland heet, is het volstrekt duidelijk wat bedoeld wordt met ‘de oorlog’. De Oorlog namelijk. Ook al zijn er volgens Kende, Gantzel en Fabig¹ sinds De Oorlog er tot 1982 alweer 93 geweest tussen twee of meer staten en 76 binnen één staat.

Ik ben een passieve hoofdrolspeler in mijn eigen verhaal. Te jong om te handelen. Te jong om zelf beslissingen te nemen. Te jong om ook maar iets te begrijpen van wat de jodenvervolging betekende. Mijn verhaal is niet uniek, het gaat niet over kampen, ontberingen en martelingen, maar over overleving en de nasleep in een onvolledig, gedecimeerd gezin in naoorlogs Nederland. In 1939 ben ik geboren, een jaar voor de oorlog. Ons gezin bestond uit vader, moeder en mijn zusje Mirjam, drie jaar ouder dan ik. Wij kwamen beiden, met drie jaar verschil, op 25 mei, moeders verjaardag, ter wereld.

‘Bewerking van lezing gehouden op 12 maart 1992 voor vrijwilligersorganisaties **Frans Lopulalan is schrijver van het boek ‘Onder de sneeuw een Indisch graf.

Herdenk ik de oorlog, die zich lang voor mijn geboorte afspeelde, dan herdenk ik de wonden die de oorlog in de ziel van mijn moeder heeft geslagen.

Na een vlucht van meer dan 20 uren landden we op Japanse bodem. Het was november 1990, zevenenveertig jaar nadat mijn vader hier voet aan wal zette. Ik ging zoeken om de dood van mijn vader te vinden.

Er was grote twijfel in mij toen het toeval wilde dat ik meekon naar Japan met een groepje ex-krijgsgevangenen en nabestaanden. Het was een kans uit duizenden, dat wel. Ik was bezig de chaos van mijn oorlog te ordenen; mijn vader speelde daarin een sleutelrol, dat wist ik al. Maar toegang gevend tot wat?