Siertsema beschrijft en analyseert in haar proefschrift Uit de diepten de literaire, morele en levensbeschouwelijke aspecten van Nederlandse egodocumenten geschreven in de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen de werken van bekende schrijvers zoals Hillesum, Herzberg en Durlacher zijn onderzocht, maar ook die van minder bekende auteurs. Wat waren hun reacties op de ervaringen in het kamp en welke veranderingen brachten die teweeg in hun mens- en Godsbeeld?

Getraumatiseerde ouderen die psychische hulp zoeken, hebben net als andere ouderen vaak moeite met de levens-opgaven die bij hun leeftijd horen, maar dat komt in hun geval vooral door de fikse ‘erfenis' die ze meebrengen: stagnaties en breuken in hun psychische ontwikkeling, bijvoorbeeld vanuit de oorlog en wat daaruit voortvloeide. Erkenning en bewerking daarvan in de behandeling, kan ruimte bieden om de geëigende bestaansopdrachten van de ouderdom aan te gaan.

inleiding

‘Een van de twee sleurt me aan mijn polsen verder, de gang door. Nu trekt ook de ander aan me, waarbij hij zijn hand zo om mijn keel legt dat ik niet meer kan schreeuwen, niet meer wil schreeuwen uit angst gewurgd te worden. Ze rukken allebei aan mijn kleren, ik lig al op de grond. [...] een van de mannen [staat] op de uitkijk, terwijl de ander aan mijn ondergoed rukt, met geweld zijn weg zoekt - [...] Als ik wankelend overeind probeer te komen, werpt de tweede zich op me en dwingt me met vuisten en knieën terug op de grond.’

Op 6 juni 2007 hield psychiater Willeke van Zelst tijdens het door Cogis georganiseerde symposium ‘getraumatiseerd oud worden' een presentatie over de resultaten van een longitudinaal onderzoek onder ouderen. Dit is een lopend onderzoek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam onder de leiding van professor Dorly Deeg (strategisch hoogleraar epidemiologie van de ouderdom aan de VU). Van Zelst was een van de onderzoekers. Dit artikel is een bewerking van haar presentatie.