Stichting Cogis

Ex-dwangarbeiders melden zich in die hoedanigheid zelden aan bij Centrum ’45, een therapeutisch behandelinstituut voor oorlogsgetroffenen. Waarschijnlijk hangt dat samen met het feit dat er rond de term ‘dwangarbeider’ nog altijd een zweem van schaamte hangt bij de betrokkenen. Dus zegt men liever: ik ben opgepakt bij een razzia, of ik ben Indië-veteraan of bombarde-mentsslachtoffer.

Vrijwel tegelijk met de opening van het Nationaal Monument Kamp Vught in 1990 richtten ex-gevangenen een Vriendenkring op. De Vriendenkring heeft tal van activiteiten ontplooid, zijn stempel op de inrichting van het monument gezet en veel betekend voor de onderlinge steun. Tom de Ridder beschrijft de voorgeschiedenis, de motieven van de oprichtsters en de belangrijkste resultaten van veertien jaar werkzaamheid.

1945-1990: De voorgeschiedenis

Het vrouwelijk element uit de oorlogstijd

‘Het maakt geen verschil, NSB’er of NSB-kind, iedereen moet boeten, vergelding kent geen leeftijd’. In één zin maakt Sytze van der Zee, oud-hoofdredacteur van het Parool, in zijn autobiografische boek Potgieterlaan 7 de positie van NSB-kinderen duidelijk. Ook hij is een ‘NSB-jong’ dat evenals tienduizenden andere kinderen opgroeide in een gezin dat fout was. Van der Zee (1939) beschrijft op beeldende wijze de herinneringen aan zijn jeugd, waar de oorlog en de verkeerde politieke keuze van zijn ouders als een rode draad doorheen lopen.

Historici moeten zich verdiepen in het perspectief van de ander, schrijft Onno Sinke bij de ‘kick-off ’ van het onderzoek naar de Dekolonisatie-oorlog in Indonesië, 1945-1950.

In hoeverre kunnen ingrijpende ervaringen van grootouders tijdens de Tweede Wereldoorlog invloed hebben op hun kleinkinderen? Onno Sinke, zelf een kleinkind met een beladen familiegeschiedenis, gaat op onderzoek uit.

De Tweede Wereldoorlog is altijd aanwezig geweest in het leven van Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. De oudvoorzitter van de Tweede Kamer is overtuigd van de relevantie van deze periode voor het heden. Met het Nationaal Comité 4 en 5 mei zorgt ze ervoor dat de Nederlandse maatschappij het belang van het herdenken van de slachtoffers en het vieren van de vrijheid beseft.

De Indonesische dekolonisatie is in Nederland een allesbehalve afgesloten hoofdstuk. Het beste bewijs daarvoor is het overheidsonderzoek waartoe de Tweede Kaer onlangs besloot. Dit onderzoek naa het gebruik van geweld in het toenmalige Nederlands-Indië in de periode 1945-1949 moet de komende jaren tot nieuwe inzichten leiden.

De organisaties waarin oorlogsgetroffenen zich verenigd hebben, stellen zich vanuit hun verantwoordelijkheid elk jaar weer de vraag hoe de herdenking in de toekomst op een verantwoorde manier gestalte kan worden gegeven en hoe deze voor toekomstige generaties levend kan worden gehouden en verankerd.

Verslag COVVS thema- en discussiebijeenkomst van 14 januari 2012

Op 20 november 2010 kwamen in de Eenhoorn te Amersfoort 83 organisaties van oorlogsgetroffenen, waaronder een aantal 4 en 5 mei comités, bijeen om met elkaar te discussiëren over het levend houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog en de toekomst van de organisaties van oorlogsgetroffenen.