Oud worden met de oorlog: voordracht voor vrijwilligers uit organisaties van oorlogsgetroffenen

‘Jarenlang keek ik met grote verwachting uit naar het ouder worden. Ik stelde me voor dat ik wijs zou zijn en een tikje ontheven van de zorgen van de wereld, voorbij verlangen en verleiding, zonder frustratie en dus zonder woede. En tenslotte: ik zou zonder schuld zijn, zonder verplichtingen en plichten, alleen maar in leven. Dat zou echte vrijheid betekenen, vrijheid van driften van binnenuit, vrijheid van bedreiging van buitenaf. Ik dacht dat ik als oud man eindelijk zou zijn wie ik verondersteld werd te zijn: ik. mezelf en vrij.'

Boeken over dwangarbeid

Over het thema dwangarbeid in de Tweede Wereldoorlog zijn vele boekwerken verschenen. Dit zijn hoofdzakelijk ervaringsverhalen, maar er zijn ook enkele wetenschappelijke werken gepubliceerd. De ervaringsverhalen variëren van het literaire werk van Alfred Kossmann1 en Maarten Mourik2 tot het verzamelen en ordenen van verhalen van derden door Karei Volder.3 Naast het wetenschappelijke werk van B.A. Sijes4 en A.J.H. Bauer5 is er in Nederland weinig ander wetenschappelijk werk op dit gebied verschenen.

Vergelding kent geen leeftijd : ‘Potgieterlaan 7; een herinnering’ van Sytze van der Zee

‘Het maakt geen verschil, NSB’er of NSB-kind, iedereen moet boeten, vergelding kent geen leeftijd’. In één zin maakt Sytze van der Zee, oud-hoofdredacteur van het Parool, in zijn autobiografische boek Potgieterlaan 7 de positie van NSB-kinderen duidelijk. Ook hij is een ‘NSB-jong’ dat evenals tienduizenden andere kinderen opgroeide in een gezin dat fout was. Van der Zee (1939) beschrijft op beeldende wijze de herinneringen aan zijn jeugd, waar de oorlog en de verkeerde politieke keuze van zijn ouders als een rode draad doorheen lopen.

Kunst en trauma

In 1986 werd een achttienjarige Cambodjaanse jongen naar een analyticus verwezen voor een consult. Tijdens de eerste ontmoeting vroeg hij om hulp bij het opschrijven van zijn herinneringen. Toen de analyticus hem vroeg wat hij zich herinnerde, kwam er maar heel weinig boven. Hij kon zich de namen van zijn familieleden niet herinneren, noch zijn eigen naam of de stad waar hij vandaan kwam, noch zijn verleden. De enige heldere herinnering was een executiescène: dorpelingen waren bijeengedreven en in een rij opgesteld om doodgeschoten te worden; de kinderen als laatsten.

De Vonk : Een afdeling van Centrum ’45 voor getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers

Al lang wordt door deskundigen de stelling verdedigd dat de ervaring opgedaan bij de hulp aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog ook van waarde zal blijken voor de hulpverlening aan slachtoffers van recentere vormen van geweld. Maar is dit werkelijk zo? Deze vraag krijgt een nieuwe actualiteit nu Centrum ’45, gespecialiseerd in de hulpverlening aan oorlogsgetroffenen, in Noordwijkerhout De Vonk heeft opgericht, een afdeling voor getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers. Aan dr. J.E.

Westerse concepten voor anderen? Trainingen in Rwanda, Sri Lanka, Albanië en Zuid-Afrika

Inleiding

Vijf jaar geleden kwam er een natuurlijk einde aan mijn werkzaamheden als directeur-geneesheer van het Sinai-Centrum, de joodse geestelijke gezondheidszorg in Nederland. En daarmee werd de weg geopend voor een soort van voortzetting van mijn carrière als hulpverlener en docent op het gebied van extreem psychotrauma, in mijn situatie vooral het gebied van de behandeling van mensen die slachtoffer zijn geweest van vervolging, geweld en marteling.

 

Ook ‘gemengd-gehuwden’ leefden in doodsangst : Uitstel deportatie was ‘bis auf weiteres’

In de Tweede Wereldoorlog werden joden die getrouwd waren met niet-joden en een kind hadden, voorlopig niet op transport gesteld.

Loucky Content, journaliste, is bezig met een onderzoek naar wat de groep ‘gemengd-gehuwden’ heeft meegemaakt. Mensen van de doelgroep die aan dit onderzoek willen meewerken, kunnen contact met haar opnemen.1

In onderstaand artikel volgt een eerste indruk van dit lopende onderzoek.

Vrouwenkamp Struiswijk: ‘Alles is in orde : Belofte aan de kinderen die hun verleden zoeken ingelost

Alles is in orde is de titel van het pas verschenen boek waarin Els Michielsen-Baljon een geschiedenis geeft van het aan de rand van Batavia gelegen vrouwenkamp Struiswijk. De titel is een vertaling van het Japanse ‘fushimban ijo arimasen’, het wachtwoord waarmee de vrouwelijke gevangenen die nachtdienst hadden zich bij de surveillerende Japanse militairen moesten melden.

Casuïstische waarnemingen weerspiegeld in onderzoek

De Indische jeugdige oorlogsgetroffenen maken momenteel het grootste deel uit van de aanvragers bij WUV (Wet Uitkeringen Vervolgingsslachtoffers 1940-1945) en WUBO (Wet Uitkeringen Burger-Oorlogsslachtoffers 1940-1945). Derhalve is het onderzoek ‘Gezondheid en herinneringen aan de oorlogsjaren van Indische jeugdige oorlogsgetroffenen' van Mooren en Kleber zeer relevant voor ons werk als artsen van het Medisch Bureau van de Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR).

Het onderzoek van Mooren en Kleber : inzichten en vragen

De hoeveelheid zorgvuldig bij elkaar gebrachte informatie in dit onderzoeksverslag brengt de lezer tot wanhoop of tot verder lezen en reflectie.

De vragen die de onderzoekers willen beantwoorden zijn, ontdaan van wetenschappelijke precisie, als volgt te formuleren:

Wat hebben jongeren meegemaakt die in Indië verbleven tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Hoe is het nu met hun gezondheid gesteld?

Is er een verband tussen hoe zij zijn omgegaan met hun ervaringen en hun huidige gezondheid?

Pagina's