Psychoanalytische behandeling van ernstig getraumatiseerden (door vervolging en verzet)

Voordat in het begin van deze eeuw de psychoanalyse tot ontwikkeling kwam, werd in de psychopathologie nauwelijks rekening gehouden met milieu-omstandigheden. De boosdoeners waren ‘degeneratie’, ‘erfelijke belasting’ en allerlei vormen van lichamelijke ziekten, in het bijzonder hersenaandoeningen, maar de rol die de boze wereld speelde werd niet onderkend. Een van de grote verworvenheden van de psychoanalyse is het inzicht in de betekenis van de innerlijke rijpingsprocessen in het driftleven en in het Ik - alsook de rol die micro- en macromilieu in de ontwikkeling spelen.

Vervolging, agressie en therapie

In 1963 zei Kurt Eissler: lDaar het trauma van het concentratiekamp het vergelijkbare en voorstelbare te boven gaat, ga ik ervan uit dat degenen die vele jaren in de schaduw van het kamp hebben moeten leven, verloren zijn en niet gered kunnen worden.’

Ontmoeting met de dood

Direct na de bevrijding werd er een overvloed aan materiaal over de concentratiekampen gepubliceerd. In al deze publikaties was het doel van de schrijvers de waarheid over de concentratiekampen aan het licht te brengen en het merendeel van deze artikelen fungeerde als aanklacht tegen de vervolger. Naarmate de jaren verstreken, kregen de schrijvers - vaak waren zij zelf ex-gevangenen - meer afstand tot het gebeurde en werden de artikelen objectiever en wetenschappelijker. Daarna volgde een periode waarin men de interesse voor het onderwerp verloren scheen te hebben.

Confrontatie met de dood

Direct na de bevrijding vond alles wat geschreven werd over concentratiekampen gretig aftrek. Sommige schrijvers probeerden al in het begin in hun werk tot enige sociologische en psychologische conclusies te komen. Het publiek verslond dit alles zonder kritiek. Maar weldra raakte men verzadigd. Financiële zorgen, vrees voor nieuwe wereldrampen, en vooral de desillusie over de naoorlogse verhoudingen stompten de mens af.

Honderd moeders en geen vader: seksuele ervaringen in de Jappenkampen

 De situatie in een vrouwenkamp in het voormalig Nederlands-Indië tijdens de Japanse bezetting moet voor de kleine Oedipus welhaast worden opgevat als een droom die tegelijkertijd een nachtmerrie was. Zijn vader was weggevoerd en de jongen had zijn moeder voor zich alleen, en niet alleen zijn eigen moeder, maar vele moeders, wel honderd. Hij kon zich koesteren in de illusie dat hij de plaats van zijn vader had ingenomen.

Leven in de schaduw van de oorlog: aandacht voor partners van oorlogsgetroffenen

Tot nu toe is er veel aandacht besteed aan de indirecte gevolgen van oorlog en geweld voor kinderen van oorlogsgetroffenen, de zogenaamde transgenerationele traumatisering. Aan de partners van oorlogsgetroffenen is echter nog maar weinig aandacht geschonken. Toch zijn er aanwijzingen dat ook zij indirecte gevolgen kunnen ondervinden. De meeste aanwijzingen zijn gebaseerd op ervaringen met de hulpverlening aan oorlogsgetroffenen en hun partners (Begemann, 1990; De Schipper, 1988; Matsakis, 1988; Ritter-Reilingh, 1986; Schneiders, 1988;

Een gespreksgroep voor partners van burger-oorlogsgetroffenen

Wat eraan voorafging

Bij huisbezoeken afgelegd door maatschappelijk werkers van de Stichting Burger-Oorlogsgetroffenen (SBO), worden de gesprekken in vele gevallen gevoerd met de cliënt èn zijn of haar partner. Het viel de maatschappelijk werkers daarbij steeds weer op hoe moeilijk ook de partners van oorlogsgetroffenen het vaak hebben. Geprobeerd werd dan om ook de partner hulp te bieden. De signalering van hun problemen leidde tot de gedachte dat het een goede zaak zou zijn om een groep te starten voor partners van oorlogsgetroffenen.

Partnerkeuze bij oorlogsgetroffenen

Zoals u bekend, is het een-eeuwenoud raadsel waarom mensen ‘op elkaar vallen’. Achteraf probeert men vergeefs te verklaren waarom men op een bepaalde persoon verliefd is geworden, met soms zelfs de verzuchting: ‘Ze is niet eens mijn type.’

Ben ik mijn broeders hoeder? Over partners van onderduikers

Inleiding

Op het congres in 1992 over de onderduik was een onderdeel van het programma bestemd voor partners van ex-onderduikers. Als forumlid bij die partnerbijeenkomst is mij gevraagd iets te schrijven naar aanleiding van de gehoorde vragen en discussiepunten. Het onderwerp partners van onderduikers zou de indruk kunnen wekken dat het hier om een nieuwe categorie gaat, maar mijn bijdrage bestaat eerder uit enige losse impressies.

Partners in behandeling

 

 

In dit artikel gaat het over mannelijke en vrouwelijke partners van oorlogsgetraumatiseerden, gemakshalve verder aangeduid als ‘partners’. Volgens de dikke Van Dale is een partner degene met wie men samenleeft. In deze zin zullen we het begrip partner opvatten. Andere betekenissen zijn deelgenoot, medespeler, maat en gespreksgenoot. In het navolgende zal blijken hoezeer deze betekenissen eveneens van toepassing zijn.

Pagina's