ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum

Traumatische rouw omvat klachten van persisterende-rouwstoornis, posttraumatische stressstoornis (PTSS) en depressie na verlies van een dierbare. Er is hierbij sprake van een preoccupatie met de overledene of de omstandigheden van het overlijden, een sterk gemis of kwellend verlangen naar de overledene, met daarnaast regelmatig identiteitsverlies, ongeloof, vermijding, verlies van betekenis van het leven, gevoelens van verdoving, boosheid of schuld, intrusies of nachtmerries, hyperarousal en verlies van functioneren.

Achtergrond. Ondanks toenemende aanwijzingen voor de effectiviteit van traumagerichte psychotherapie voor ouderen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS) zijn er flinke barrières op de weg naar een goede behandeling.

Doel. Lessen trekken uit recente onderzoeksresultaten, toegespitst op de bruikbaarheid ervan in de klinische praktijk.

Bijna drie jaar geleden werd in Nederland de eerste COVID-19 besmetting geconstateerd (februari 2020). Sindsdien zijn er ruim 40.000 Nederlandse burgers overleden aan deze infectieziekte. Ruim 10% meer overlijdens dan jaarlijks verwacht (CBS, 2022). De maatschappelijke ontwrichting door COVID-19 was ongekend, net zoals de maatregelen vanuit de Nederlandse overheid om het virus in te perken en Nederlandse burgers te beschermen.

Adolf Menko (1888-1963) kwam uit een Joods gezin met veertien kinderen en was na de oorlog de enige overlevende van zijn generatie. Ook Adolfs eigen zoon Siegfried was omgekomen, in Mauthausen. ‘Veertien kinderen’ is geschreven door een kleinzoon van Adolf, klinisch geneticus Fred Menko (1951). ‘Ik heb door het uitzoeken van de geschiedenis familieleden voor het eerst leren kennen.’

Dertig jaar na de Bijlmervliegramp blijkt de belangstelling daarvoor groter dan ooit. KRO-NCRV gaf opdracht een spannende serie genaamd Rampvlucht te maken over de ramp in vijf afleveringen. De nog jonge Omroep ZWART produceerde de documentaire Een gat in mijn hart, over de kinderen van toen, zij die de ramp overleefden en tekeningen daarvan maakten.

Twee miljoen mensen in Nederland hebben een band met voormalig Nederlands-Indië (het tegenwoordige Indonesië). Veel Nederlanders hebben echter weinig kennis over de geschiedenis, de cultuur en de ervaringen van de Molukse en Indische gemeenschappen in Nederland. Dat geldt ook voor medewerkers binnen de reguliere zorg. In 2017 sprak de overheid, middels de collectieve erkenning, haar dank en erkenning uit voor wat de Indische gemeenschap betekent voor Nederland. De officiële verklaring luidt als volgt: 

Achtergrond:  Mensen zonder geldige verblijfsvergunning kunnen in Nederland in vreemdelingendetentie worden geplaatst om hen beschikbaar te houden voor uitzetting. Hoewel internationale literatuur laat zien dat vreemdelingendetentie negatieve effecten heeft op de psychische gezondheid, is er weinig bekend over ervaringen met vreemdelingendetentie in Nederland.

Nu de coronamaatregelen zijn opgeheven en er in Oekraïne oorlog is uitgebroken, lijkt het lang geleden dat in maart 2020 de coronacrisis in Nederland losbarstte. Van de ene op de andere dag moesten behandelaren zoveel mogelijk thuis werken en ontstond de noodzaak om patiënten online te spreken. Dit vroeg niet alleen organisatorisch veel van patiënten - ook emotioneel betekenden de coronacrisis en de bijbehorende maatregelen veel voor hen. Om te leren van hun ervaringen heeft ARQ Centrum’45 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. We staan in dit artikel stil bij de belangrijkste bevindingen.

Het is eind februari als ik bij Anne-Ruth Wertheim thuis ben om over haar nieuwste boek te praten. De poster met de blauwe ogen, getuigenissen tegen rassenwaan is een zeer persoonlijk boek over haar ervaringen met racisme en de gevolgen voor haar. Haar vader en zijn familie zijn Joods. Ze groeide op in Nederlands-Indië, zat in een Japans interneringskamp en nam al deze ervaringen mee naar het naoorlogse Nederland, naar de rest van haar leven.

Kinderen met een vluchtachtergrond hebben vaak veel meegemaakt. Zij komen bijvoorbeeld uit een oorlogssituatie, en kunnen een vlucht met veel gevaren achter de rug hebben. Daarnaast moeten zij nu wennen aan een nieuw land waarin heel veel dingen anders zijn dan ze gewend zijn. Deze ervaringen kunnen een negatieve invloed hebben op hun gezondheid.