ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld

Eric Schneider, Reggie Baay en Ellen Deckwitz vertellen over hun ervaringen met De Indië Monologen. Wat is hun binding met Nederlands-Indië en wat beweegt hen om mee te doen aan deze reeks theatervoorstellingen? 

Over de Kaart van Indisch Verzet

De Kaart van Indisch Verzet is een initiatief van het Arq Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en Stichting Pelita. De kaart toont een impressie van verhalen van verzet gepleegd tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië (8 maart 1942 – 15 augustus 1945). De Kaart van Indisch Verzet is ontwikkeld naar het voorbeeld van de Kaart van Verzet, een initiatief van Netwerk Oorlogsbronnen.

Arjan Erkel, die twintig maanden ontvoering in Dagestan overleefde, staat in het theater met het programma Vrijheid van denken en doen. Om te vertellen over verdriet, eenzaamheid en veerkracht. Erkel: ‘Ik laat mij niet vijftig jaar gijzelen door twintig maanden gevangenschap’. 

‘De dood kan gewelddadig zijn, abrupt, onverwacht, maar soms ook zacht en genadig,’ zegt Josée Netten, psycholoog, cultureel antropoloog en trainer. ‘Het heeft mij altijd verwonderd en getroffen dat rouwenden zo vaak in de kou staan en niet erkend worden in hun pijn en verdriet. Ik heb gemerkt dat in dit verband de context waarin de dood aan de orde is van wezenlijk belang is.

Halverwege de Koude Oorlog worden in Indonesië naar schatting minstens 500.000 mensen vermoord, gevolgd door jaren waarin daders aan de macht zijn en slachtoffers zwijgen. Wat is de nalatenschap van dit verzwegen verleden voor volgende generaties en wat betekent het voor hen om te spreken? Hierover spreek ik met de Indonesische journalist Prodita Sabarini en studente Giany Amorita.  

Massamoord en straffeloosheid 

Elke psychotherapeut kan ermee te maken krijgen: pseudo-herinneringen. Dat wil zeggen herinneringen die niet op waarheid berusten, maar door de cliënt zijn geconstrueerd zonder dat hij zich daar in principe van bewust is. Omdat het lastig is te beoordelen of iemands levensverhaal waarheidsgetrouw is, is het van belang dat elke psychotherapeut enige kennis heeft van dit fenomeen en alert is op het voorkomen ervan in zijn praktijk. Dit artikel wil daaraan bijdragen door nader in te gaan op de achtergronden van pseudo-herinneringen en de rol van de therapeut.  

Vluchtelingen zijn van alle tijden. Maar omdat de wereld om ons heen verandert – door politieke trends, de publieke opinie en technologische ontwikkelingen – is elke vluchtelingencrisis uniek. Toch vallen er uit het verleden wellicht lessen te trekken voor de omgang met de huidige vluchtelingenproblematiek. Wat kunnen we bijvoorbeeld leren van de opvang van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog of de vluchtelingenstromen in de jaren dertig en veertig?

Voor een kleinkind van een Dachauganger viel alles op zijn plek bij het bezoek aan het kamp. Femke Haselaar begreep waarom haar opa Karel Witmond, verzetsman en overlevende van vijf concentratiekampen, zo stil en gesloten was.