ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld

Precies twee jaar geleden verscheen in Impact Magazine het artikel ‘Jalan Tengah: De middenweg’, over een onderzoek naar de aansluiting van reguliere zorg bij Indische en Molukse ouderen. De conclusie van dit onderzoek was, dat zorgverleners kennis over de geschiedenis, cultuur en ervaringen van de Indische en Molukse gemeenschap nodig hebben om goede zorg te kunnen verlenen. Want wat vroeger is gebeurd kan nog altijd grote impact hebben. Daarnaast werd het belang van vaardigheden onderstreept, om echt contact te maken en een vertrouwensband op te kunnen bouwen met cliënten. 

Op 1 januari 2025, de jaarlijkse openbaarheidsdag, wordt het CABR (Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging) openbaar en digitaal doorzoekbaar. Dit archief bevat bijna vier strekkende kilometers aan dossiers van verdachten van collaboratie. Nog nooit is in Nederland een archief zo omvangrijk en controversieel als dit openbaar gemaakt.

In het Nauw is een podcastserie over Nederlandse psychiatrische instellingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jodenvervolging, oorlogsgeweld, ontbering en honger: Dit trof duizenden Nederlanders die in psychiatrische instellingen leefden - en daardoor extra kwetsbaar waren. In vier afleveringen vertelt In het nauw deze onbekende geschiedenis en laat het leven van dichtbij in psychiatrische instellingen zien.

Nederland kent naar schatting twee miljoen mensen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Om goede aansluiting te vinden en nog betere zorg te verlenen is het belangrijk kennis te hebben van de geschiedenis, cultuur en ervaringen van deze gemeenschap. Want wat er vroeger is gebeurd, kan nog altijd grote impact hebben. In 10 korte video’s laten we zien waar jij als zorgverlener mee te maken kunt krijgen en hoe de echo’s uit Nederlands-Indië nog altijd doorklinken.

In november 2023 vond het tweedaagse congres 'Leven met oorlog' plaats, dat georganiseerd werd door de Stichting Musea en Herinneringscentra 1940-1945, het NIOD en het Veldberaad WOII, WO2 Onderzoek uitgelicht-redacteur en onderzoeker Onno Sinke nam daaraan deel en brengt verslag uit. 

Het denken in termen van trauma is anno 2023 alomtegenwoordig, zo betogen historici Arjen van Lil en Bart Nauta. In deze bijdrage beschrijven zij zowel de opkomst van het trauma-begrip, als de valkuilen die gepaard gaan met het zogenaamde traumadenken. 

Het thema 'Leven met oorlog' roept regelmatig een beeld van trauma op. Onno Sinke constateert echter dat in het themajaar juist ook de aanwezigheid van veerkracht een belangrijke boodschap van hoop laat zien. 

Na mijn presentie op een conferentie in Barcelona in juli 2023 georganiseerd door de International Associations of Genocide Scholars, kwam een hoogleraar filmstudies op me af. In mijn presentatie refereerde ik aan de documentaire de Act of Killing (2011) van de Amerikaanse
regisseur Joshua Oppenheimer, waarin hij een dader volgt van de Indonesische genocide op (vermeende) communisten in 1965. The Act of Killing heeft hetzelfde hoofdthema als mijn promotieonderzoek: dadertrauma, het idee dat daders van grootschalig geweld getraumatiseerd

Op 12 oktober 2023 gingen vier sprekers in op de uitdagingen die je kan tegenkomen bij het onderzoeken van je familiegeschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen de praktische uitdagingen kwamen aan bod, zoals beperkt openbare of onvolledige archieven, maar ook emotionele uitdagingen: wat kan het losmaken, bij mezelf en mijn familie, als ik op onderzoek uit ga?

No scenes were staged. Een jonge man komt een behandelkamer binnen gestrompeld, ondersteund door twee verplegers; een andere man krijgt geen woord over zijn lippen, zelfs niet zijn eigen naam; en een derde kijkt schrikachtig omhoog wanneer hij het heeft over Duitse vliegtuigen - vliegtuigen die hem nog steeds teisteren.