In krantenartikelen en tijdschriftpublikaties over de concentratie- en vernietigingskampen van nazi-Duitsland is tot dusver vooral het accent gelegd op ervaringen van individuen: het lot van de enkeling, de overlevende, temidden van de vernietiging. Er was doorgaans minder aandacht voor gevangenengemeenschappen die in de kampen ontstonden. Geïsoleerd van de omringende werkelijkheid brachten deze gemeenschappen hun eigen regels en normen voort. Ze vertoonden bovendien, ondanks verschillen in meedogenloosheid, een grote verwantschap in hun sociale structuur.

 Eén van de vragen die in de zogenaamde Historikerstreit in Duitsland centraal staan, is die naar de uniciteit van de Holocaust. De Holocaust als breuk in de geschiedenis. In Nederland speelt een andere, maar vergelijkbare discussie onder historici over de vraag of de Tweede Wereldoorlog een breuk in de Nederlandse geschiedenis vormt. In het populaire spraakgebruik heet het dat een bepaalde gebeurtenis ’’vóór de oorlog” of ”na de oorlog” plaats vond. De bevrijding van Nederland is in documentaires, boeken en films verbeeld als een ’finale’, waarna alles anders zou worden.

Een hoogleraar in de psychotraumatologie door oorlog en geweld: dat is een wens die al lang van allerlei kanten naar voren is gebracht en die op 1 mei van dit jaar in vervulling is gegaan met de benoeming van dr. H.M. van der Ploeg.

Vele gedachten en gevoelens komen op dit moment op

mij af zo vlak voor de onthulling van ons jongensbeeld.

Je gaat terug in de tijd en ziet weer wat er toen gebeurde in Indië in de kampen en de jongen die jezelf was - ook die ik was - en hoe je daar stond. Stond, zoals onze kunstenaar Anton Beysers dat heeft weten uit te drukken. Het is allemaal eigenlijk niet te verwoorden, alleen maar te voelen.

Dat de Tweede Wereldoorlog nog steeds doorwerkt, ook onder mensen die er niet bij zijn geweest, is duidelijk. Maar toen deze zomer bij de Europese voetbalkampioenschappen Duitsland van Nederland verloor, bleek dat op nog veel grotere schaal het geval te zijn dan ik had gedacht. De sfeer in Nederland was bijna alsof het voor de tweede maal bevrijding was. Tot in het absurde toe.

_Het zijn niet alleen de overlevenden, de verzetsmensen,

Op eerdere Mitland-konferenties voor vrijwilligersorganisaties van oorlogsgetroffenen (zie ICODO-Info van september ’87 en maart ’88) is gevraagd om een bijeenkomst speciaal voor de jongere vrijwilligers. Op 23 september 1988 troffen oorlogskinderen en na-oorlogse kinderen uit de vrijwilligersorganisaties elkaar in Mitland.

’s Morgens hielden een oorlogskind en een na-oorlogs kind een inleiding over hun kijk op de samenwerking tussen ouderen en jongeren.

Onderstaand verslag van onze groep kwam tot stand bij de evaluatie van een serie gesprekken. Onze groep bestond uit personen, die leven met een ex-geïntemeerde van de Japanse kampen als partner. De ex-geïnterneerden zelf namen niet aan de gesprekken deel.

De deelnemers van deze gespreksgroep hebben elkaar gevonden toen zij, vaak na jaren van onverklaarbare spanningen in hun relatie, via huisarts of anderszins, hulp zochten en vonden bij de Stichting Pelita in Voorburg.

Een jaar lang kwamen zij tweemaal per maand in Voorburg bijeen.

Eén van de klachten van oorlogsgetroffenen is dat de ander niet wil of niet kan luisteren. Maar ligt dat wel zo eenvoudig? Welke signalen zenden kampkinderen zelf uit naar hun partners en kinderen en hoe reageren die daarop?

Komt het gesprek tussen het kampkind en de partner/kinderen over het oorlogsverleden niet op gang, omdat wezenlijke vragen hierover door het kampkind worden genegeerd? En als dat zo is, waarom?

-Het artikel ’Getrouwd met de oorlog’ van Paul de

Een steekpartij op school is een slepende tragedie, weet Ton Senf, oud-directeur van het inmiddels opgeheven Technisch College (TeC) in Amsterdam. Daar stak op 11 oktober 2007 een Turkse jongen (14) zijn Marokkaanse klasgenoot (16) dood na een ruzie om een pen.

"Iedereen was in shock", herinnert Senf zich nog goed. "In de personeelskamer heerste totale verkramping, buiten de school stonden persauto's met straalverbinding en trof ik emotieloze nieuwsgierigheid aan." De gevolgen blijven nog lang voelbaar, waarschuwt Senf zijn collega in Voorburg: "Trek er maar een jaar voor uit".