Het dagboek van Anne Frank kreeg wereldwijde bekendheid door de verfilming en het toneelstuk. Aan het einde van hei toneelstuk werd een toevoeging gemaakt. Men kon de stem van Anne Frank horen zeggen: ‘In spite of everything, 1 still believe that people are really good at heart.' Wellicht geldt deze uitspraak voor het kind Anne Frank. Wie zich voorstelt dat Anne Frank de oorlog zou hebben overleefd, zal zich terecht afvragen of ze dit later ooit gezegd zou hebben. Ik betwijfel het. Bruno Bettelheim noemt het een falsificatie.

Alle ouderen hebben de oorlog meegemaakt. Een aantal van hen heeft daar klachten aan overgehouden. Hoe weet je als verzorgende dat je met een oorlogsslachtoffer te maken hebt? Helaas is het niet mogelijk een lijstje te geven van enkele duidelijke symptomen of klachten, waaraan je een oorlogstrauma kunt herkennen. Klachten van oudere oorlogsgetroffenen verschillen vaak niet wezenlijk van die van andere ouderen. Bovendien blijken oudere oorlogsgetroffenen ongeveer dezelfde hulp nodig te hebben als hun leeftijdgenoten. Waarom voor hen dan toch aparte aandacht gevraagd?

Inleiding

Pijnlijke herinneringen aan de oorlogstijd worden niet alleen opgeroepen door een publieke discussie over het bezoek van de Japanse keizer of door andere actualiteiten die verband houden met de oorlog. Er zijn ook hele andere aanleidingen die de oorlogsherinneringen weer naar boven kunnen brengen en veruit de meeste liggen veel minder voor de hand.

Inleiding

Inleiding

Introductie van de heer A.

Aan de hand van de geschiedenis van een van mijn patiënten, de heer A, wil ik kort het proces schetsen hoe een psychotherapeutische behandeling van ernstig getraumatiseerde mensen kan verlopen. Mijnheer A, geboren in 1930, meldde zich ongeveer anderhalf jaar geleden bij onze instelling aan, met als klacht angstdromen en het zich zoals hij zelf zegt, Voortdurend bezig moeten houden met wat ik in de Tweede Wereldoorlog heb meegemaakt’.

Inleiding

Dat ik deze bijdrage lever en therapeutisch werk doe heeft in wezen te maken met de ambachtelijke wijsheid van een mens, van een goed luisteraar met een scherp oor en oog, die eigenlijk niets anders deed dan onvoorwaardelijk, respectvol en nieuwsgierig, met compassie samen zoekend en niet het ‘allemaal-al-wetend’ naar mij luisterde. Die geloofde in de gezondheid van mijn veiligheidssysteem en ook in mijn vermogen mijn leven zelf ter hand te nemen.

Een stukje voorgeschiedenis

Inleiding