ARQ Centrum' 45

Voor de behandeling van traumagerelateerde klachten zijn effectieve, evidence-based behandelingen beschikbaar, maar relatief weinig mensen krijgen daadwerkelijk zo’n behandeling. In plaats daarvan worden  andere behandelingen gegeven die populair zijn, waaronder lichaamsgerichte behandelingen, dierondersteunde therapie, speltherapie, EMDR toegepast op vermijding, de Lovett-methode voor preverbaal trauma, geleide synthese en deprogrammeren.

Op 17 juli 2014 stortte vlucht MH17 van Malaysia Airlines neer in Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen daarbij om het leven. Een van de slachtoffers is mijn vader. Hij was onderweg naar Surabaya voor de uitvaart van zijn moeder. Een dag voor de ramp was mijn oma onverwachts overleden.

Stil ben je, heel stil.
Met donkere ogen kijk je mij aan.
Terwijl ik jou de vragen stel die gesteld worden bij een intakegesprek.
Je pupillen zijn zwart en groot.
Angstig en wantrouwend.
Je door de zon verkleurde Batman pet staat scheef op je hoofd.
Als jouw jongere broertje huilt geef jij hem wat hij hebben wil.
Ook hij moet stil zijn.

Een van de kenmerken van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een verstoorde slaap, door bijvoorbeeld nachtmerries. Nachtmerries en slapeloosheid (insomnie) zijn echter niet de enige slaapproblemen, want ook nachtelijke paniek, slaapademhalingsstoornissen en slaapbewegingsstoornissen komen vaak voor en worden in de diagnostiek over het hoofd gezien. Het is van belang de verschillende slaapproblemen bij PTSS specifiek in kaart te brengen en te behandelen, omdat ze het herstel van PTSS kunnen verminderen of zelfs verhinderen.

Er is een foto van. We staan op het voetbalveld van een school, een paar honderd meter bij de kliniek vandaan. We zijn met een bont gezelschap: de lieve, intellectuele psychiater; de betrokken verpleegkundig specialist; een vijftal enthousiaste sociotherapeuten; de zorgzame maatschappelijk werkster; de bevlogen arts; de joviale kliniekcoördinator; vier Afghaanse kinderen vanuit de gezinskliniek; een aantal stoere, getraumatiseerde Nederlandse veteranen en ik.

Na één of meer traumatische ervaringen kan iemand een posttraumatische-stressstoornis (PTSS) ontwikkelen. Behandeling van eerste keuze is doorgaans prolonged exposure (PE). Een andere bewezen effectieve behandeling van PTSS is narratieve exposuretherapie (NET). Net als PE richt NET zich tijdens de exposure op het activeren van het angstnetwerk, op habituatie en op cognitieve herevaluatie. Daarnaast richt NET zich op de integratie van de traumatische herinnering in het autobiografische geheugen.

Achtergrond:  Mensen zonder geldige verblijfsvergunning kunnen in Nederland in vreemdelingendetentie worden geplaatst om hen beschikbaar te houden voor uitzetting. Hoewel internationale literatuur laat zien dat vreemdelingendetentie negatieve effecten heeft op de psychische gezondheid, is er weinig bekend over ervaringen met vreemdelingendetentie in Nederland.

Een overzicht  van wat we in het zorgpad Beroep en Trauma aanbieden. Het zorgaanbod wordt samengevat. Dit zorgpad is voor veteranen, (ex-) politiepersoneel, maar ook brandweer en ambulance-personeel.

Collateral Damage: Women Write about War, geredigeerd door Bárbara Mujica, is een collectie uiteenlopende werken van vrouwelijke schrijvers in wiens werk oorlog centraal staat. Het boek brengt vrouwen en verhalen van over de hele wereld samen, met bijdragen over oorlogen en conflicten van Sierra Leone tot El Salvador, Chili tot Sri Lanka, en van Bosnië tot Irak.

Nu de coronamaatregelen zijn opgeheven en er in Oekraïne oorlog is uitgebroken, lijkt het lang geleden dat in maart 2020 de coronacrisis in Nederland losbarstte. Van de ene op de andere dag moesten behandelaren zoveel mogelijk thuis werken en ontstond de noodzaak om patiënten online te spreken. Dit vroeg niet alleen organisatorisch veel van patiënten - ook emotioneel betekenden de coronacrisis en de bijbehorende maatregelen veel voor hen. Om te leren van hun ervaringen heeft ARQ Centrum’45 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. We staan in dit artikel stil bij de belangrijkste bevindingen.