In ICODO-info 2002-2 besprak prof. A.Th. Schweizer een artikel van NIOD-onderzoekster dr. Jolande Withuis over de organisaties van ex-poli-tieke gevangenen. Onder meer bevestigde hij in zijn bespreking, op basis van zijn ervaring als ex-Buchenwaldgevangene, dat er in de kampen grote tegenstellingen waren tussen de communisten en anderen. Al direct in 1945 klaagde in de Nederlandse pers een zevental ex-Buchenwalders het communistische kampgedrag aan; zij spraken van de 'roode terreur' die onder andere tegen leden van de verzetsgroep de Geuzen was uitgeoefend.

Kan de psychoanalyse een bijdrage leveren bij het verhelderen en eventueel oplossen van maatschappelijke conflicten? Van Waning geeft een beschrijving van het psychoanalytisch instumentarium en laat zien hoe psychoanalytisch begrijpen van conflicten tussen groepen tot actie kan inspireren. Zij geeft een voorbeeld van een project in Estland waarin etnische Russen en Esten elkaar ontmoeten en leren begrijpen.

Over splitsen en projecteren, rouwen en integreren

Prof.drs. A.Th. Schweizer is emeritus hoogleraar kindergeneeskunde. Hij was onder meer lid van de Projectgroep Behandeling Oor-logs- en geweldsgetroffenen (PBOG), vice-voorzitter van het bestuur van Centrum '45 en voorzitter van de Stuurgroep Netwerkontwik- keling voor de hulpverlening aan oorlogs- en geweldsgetroffenen

Dr. J. Withuis, historisch socioloog, is werkzaam als onderzoeker bi] het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD).

Historisch socioloog Jolande Withuis ging in september 2001 mee met een groep Nederlanders naar het voormalig

in Frankrijk. Een van de vragen die zij zichzelf en haar medereizigers steit tijdens deze herden-kingsreis is: Waarom die reizen terug naar de hel? Wat zij te weten komt, beleeft, denkt en onderzoekt in die dagen en daarna heeft ze opgeschreven in dit verslag.

Er bestaan historische gebeurtenissen die al onze inspanningen ze te begrijpen tarten. Tussen 1914 en 1945 stierven miljoenen mensen een gewelddadige en barbaarse dood onder omstandigheden die iedere poging ze te verklaren betwistbaar maken.

‘Jarenlang keek ik met grote verwachting uit naar het ouder worden. Ik stelde me voor dat ik wijs zou zijn en een tikje ontheven van de zorgen van de wereld, voorbij verlangen en verleiding, zonder frustratie en dus zonder woede. En tenslotte: ik zou zonder schuld zijn, zonder verplichtingen en plichten, alleen maar in leven. Dat zou echte vrijheid betekenen, vrijheid van driften van binnenuit, vrijheid van bedreiging van buitenaf. Ik dacht dat ik als oud man eindelijk zou zijn wie ik verondersteld werd te zijn: ik. mezelf en vrij.'

Over het thema dwangarbeid in de Tweede Wereldoorlog zijn vele boekwerken verschenen. Dit zijn hoofdzakelijk ervaringsverhalen, maar er zijn ook enkele wetenschappelijke werken gepubliceerd. De ervaringsverhalen variëren van het literaire werk van Alfred Kossmann¹ en Maarten Mourik² tot het verzamelen en ordenen van verhalen van derden door Karei Volder.³ Naast het wetenschappelijke werk van B.A. Sijes⁴ en A.J.H. Bauer⁵ is er in Nederland weinig ander wetenschappelijk werk op dit gebied verschenen.

Bill Minco werd als zeventienjarige joodse scholier opgepakt en samen met zeventien anderen in 1941 ter dood veroordeeld vanwege zijn betrokkenheid bij de verzetsgroep de Geuzen.

Hij is een van de achttien uit het gedicht De achttien dooden van Jan Campert. Omdat Minco minderjarig was kreeg hij levenslange tuchthuisstraf.

De heer Schreuder is sinds 1978 als psychiater aan het Sinai-Cen-trum verbonden. Wilde oorspronkelijk zenuwarts worden, de combinatie van psychiatrie en neurologie. Maar een jaar Sinai-Centrum in het kader van z’n opleiding maakte hem duidelijk waar z'n grootste interesse lag. Wat hem het meest aantrok was de samenwerking met andere disciplines.

Het maken van de TV-documentaire ‘Tranen over het water; de lotgevallen van de Nederlandse binnenvaart in oorlogstijd' was voor mij: recht doen aan wat de schippers in die tijd hebben meegemaakt, door het bekend te maken aan de mensen van de wal, het grote publiek.