ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld

Elke psychotherapeut kan ermee te maken krijgen: pseudo-herinneringen. Dat wil zeggen herinneringen die niet op waarheid berusten, maar door de cliënt zijn geconstrueerd zonder dat hij zich daar in principe van bewust is. Omdat het lastig is te beoordelen of iemands levensverhaal waarheidsgetrouw is, is het van belang dat elke psychotherapeut enige kennis heeft van dit fenomeen en alert is op het voorkomen ervan in zijn praktijk. Dit artikel wil daaraan bijdragen door nader in te gaan op de achtergronden van pseudo-herinneringen en de rol van de therapeut.  

Vluchtelingen zijn van alle tijden. Maar omdat de wereld om ons heen verandert – door politieke trends, de publieke opinie en technologische ontwikkelingen – is elke vluchtelingencrisis uniek. Toch vallen er uit het verleden wellicht lessen te trekken voor de omgang met de huidige vluchtelingenproblematiek. Wat kunnen we bijvoorbeeld leren van de opvang van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog of de vluchtelingenstromen in de jaren dertig en veertig?

Voor een kleinkind van een Dachauganger viel alles op zijn plek bij het bezoek aan het kamp. Femke Haselaar begreep waarom haar opa Karel Witmond, verzetsman en overlevende van vijf concentratiekampen, zo stil en gesloten was.

Hoe kijken kinderen van verzetsstrijders terug op hun jeugd? Hebben zij last gehad van het verleden van hun ouders? Of hebben ze er positieve inspiratie aan ontleend? Impact Magazine was nieuwsgierig naar hun ervaringen. En aan wie konden we het beter vragen dan aan Gerrit Jan Wolffensperger, kind van Gerrit Jan van der Veen (1902-1944), die juist de afgelopen tijd in het verzetsverleden van zijn vader is gedoken?

Provide Care, een humanitaire interventie van de Nederlandse krijgsmacht, is bij het publiek zo goed als vergeten. Het leed van Rwandese vluchtelingen in Zaïre in 1994, vergeet Provide Care-veteraan Hans van Leest echter nooit. Impact sprak met hem over zijn ervaringen en de nasleep van de missie voor hem persoonlijk.

Inleiding

Tussen berkenbos en prikkeldraad vonden gruwelijkheden plaats die het menselijk verstand en voorstellingsvermogen ver te boven gaan. In Auschwitz-Birkenau, het grootste vernietigingskamp, pleegden de SS-Totenkopfverbände een industriële massamoord op ongewenste sociale en etnische minderheden. 90 procent van de slachtoffers was Joods. De SS verleidde honderdduizenden onschuldige mensen om het omheinde gebied van de crematoria te betreden - en joeg hen vervolgens de dood in.

Son of Saul, volgens sommigen de beste Holocaustfilm ooit, gaat over Sonderkommando’s in Auschwitz. Er waren daar ook Nederlandse Sonderkommando’s. Uit hun vrijwel onbekende verhaal blijkt dat de film gruwelijk dicht bij de werkelijkheid komt.

Voor de een ligt de oorlog nog vers in het geheugen, voor de ander is de oorlog inmiddels zeventig jaar geleden. Samer (37) en Joty (90) verlieten het land waar ze zijn geboren en getogen. Op de vlucht voor oorlog en geweld. Op zoek naar veiligheid, vrijheid en hoop op een beter bestaan. Hoe hebben zij de draad in Nederland weer opgepakt? Hoe kijken ze terug op hun oorlogservaringen? Twee gesprekken over twee oorlogen in verschillende tijden, die toch raakvlakken met elkaar blijken te hebben.

Vlucht

Ongeveer 300.000 Indische Nederlanders en 35.000 Molukkers kwamen in de jaren na WOII uit het voormalige Nederlands-Indie (tegenwoordig Indonesië) naar Nederland. Het was de grootste groep immigranten in de twintigste eeuw die zich blijvend zou vestigen in Nederland. Velen van hen kwamen berooid aan en moesten helemaal opnieuw beginnen. Stichting Pelita ondersteunt hen en hun nazaten al zeventig jaar. Aan de hand van enkele foto’s volgt een impressie van de geschiedenis en werkzaamheden van Pelita.