ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er ruim 15.000 Afro-Amerikaanse soldaten in Nederland gestationeerd, met name in het zuiden van het land. Hun rol bij de bevrijding is relatief onderbelicht gebleven, ook nu nog, 80 jaar na dato. Sebastiaan Vonk, historicus en projectleider bij Stichting Black Liberators in the Netherlands, wil dat dit verhaal de aandacht krijgt die het verdient.

Trauma kent een veelbewogen geschiedenis. Lang werden de ervaringen van oorlogsslachtoffers tekort gedaan, betwijfeld door autoritaire psychiaters en zenuwartsen, en werden allerlei termen – zoals hysterie, shellshock en oorlogsneurosen – uitgedacht om vervolgens weer in de ban te worden gedaan. Het verhaal van trauma, van de erkenning van de psychische wond, is zelden een logisch verhaal geweest. Maar nog vóór dit verhaal van psychiaters en

Mady  werd geboren in 1940 in Malang (Java), als middelste van drie kinderen. Haar vader werkte als planter op een theeonderneming, haar moeder runde het huishouden. Toen Japan in 1942 Nederlands-Indië binnenviel, veranderde hun leven voorgoed. Haar vader werd krijgsgevangen genomen en daarna tewerkgesteld bij de Pakanbaru-spoorlijn. Haar moeder wist de kinderen buiten het kamp te houden door te doen alsof ze besmettelijke ziektes hadden. Mady herinnert zich vooral hoe haar dagelijks leven werd bepaald door waar ze wel of niet mocht buitenspelen, en plotselinge verplaatsingen.

Nieuwsgierig en licht gespannen stapte ik op 2 augustus Museum Sophiahof – van Indië tot nu, in Den Haag, binnen. Kun je onbekenden samenbrengen om iets te creëren, met verhalen van vrouwen die ze óók niet kennen? Die
dag ontmoetten mensen van de derde en vierde generatie met wortels in voormalig Nederlands-Indië elkaar, om zich te verdiepen in een vaak verzwegen geschiedenis die nog altijd doorwerkt in wie ze zijn.

Een interview met een Amerikaanse Vietnamveteraan zette Impactredacteur Bart Nauta aan het denken. Wiens trauma zien we wel en wiens niet?

Arjen van Lil gaat in gesprek met psychiater en hoogleraar Eric Vermetten. Van militairen tot cliënten in de spreekkamer: Vermetten verdiept zich in de gevolgenvan trauma op het brein, en het potentieel van nieuwe wetenschap. 

5 Vragen aan Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit Leiden, en geopolitiek analist bij het Haagsch Instituut GeopolitiekNu. 

De impact van het grootschalige geweld tijdens de Tweede Wereldoorlog is nog altijd voelbaar.
Tijd lijkt aan de gruwelijkheid niets af te doen, en dat is, ergens, een goed gegeven. Op een bepaalde manier voelt 4 mei elk jaar, in elk geval deels, als een stomp in de maag. Zoals vele anderen met mij, heb ik rondom de herdenkingsdagen veel gelezen, gekeken en geluisterd over de Tweede Wereldoorlog. Nieuwe persoonlijke verhalen, nieuwe inzichten en nieuwe beelden raken elk jaar weer een nieuwe snaar.

Ik ben niet zo van ‘lessen trekken uit het verleden’. Politici en journalisten doen net iets te vaak aan argument-picking. Geschiedenis als snoeptrommel, en graaien maar…

Stalen deuren klappen achter je dicht. Je levert je persoonlijke bezittingen in. Grijze muren, een koude betonnen vloer en een onbekende celgenoot. De dagen vervagen in gecontroleerde routines, met nauwelijks afleiding of bewegingsvrijheid. De buitenwereld verdwijnt langzaam uit zicht. Eén uur luchten per dag, dan weer terug in je cel. Voor hoelang? Dat kan niemand je vertellen. Niet omdat je een misdaad hebt gepleegd, maar omdat je geen verblijfsvergunning hebt.