Steeds meer ervaringen gelden als ‘traumatisch’. Ook historici hebben de neiging te psychologiseren en het verleden vanuit kwetsuren te verklaren. In werkelijkheid is dit ‘traumadenken’ helemaal niet universeel, maar tijd- en plaatsgebonden, zo betogen Bart Nauta en Arjen van Lil.

Gedurende heel 2023 besteden organisaties zoals musea, herinneringscentra en archieven aandacht aan de psychosociale doorwerking van oorlog. Deze doorwerking kan vele vormen aannemen en heeft voor ieder individu een eigen betekenis. In Nederland leven tal van families met herinneringen aan en verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Maar er leven hier ook mensen die meer recentelijk hebben moeten vluchten voor oorlog en geweld. ARQ ontwikkelde samen met de WO2 Herinneringscentra in Nederland de vijfdelige documentaireserie ‘Leven met oorlog’.

Toen ik als jonge historica in het Verzetsmuseum kwam werken, kreeg ik van de mensen uit het verzet instructies: ‘Nee, je zegt niet dat een Engelandvaarder vlucht – vluchten doe je om je hachje te redden – hij wijkt uit’. Het woord ‘slachtoffer’ lag gevoelig; het ministerie van VWS gebruikt niet voor niets de term ‘oorlogsgetroffenen’. En Joden waren niet ‘omgekomen’ in de concentratiekampen, ze waren er ‘vermoord’.

Pauline van der Schrieck vertelt over het verzetsverleden van haar vader, Frits van der Schrieck, over gecodeerde notities die hij gebruikte tijdens zijn gevangenschap in het Oranjehotel en cryptische berichten die hij ontving tijdens zijn verblijf in kamp Haaren.