Schaamte in de naoorlogse generatie : een exploratief onderzoek bij cliënten met tweedegeneratieproblematiek

Schaamte is, in maatschappij, cultuur én wetenschap, geleidelijk erkend als een sturende emotie, vaak gerelateerd aan geweld. In een specialistisch centrum voor diagnostiek en behandeling van complexe psychotraumaklachten worden cliënten uit de naoorlogse generatie (NOG) onderzocht. Schaamte, specifiek als een gevolg van oorlog wordt aan de hand van casuïstiek en literatuur besproken. Centraal in dit artikel staat de vraag naar empirisch bewijs voor schaamte in de NOG. Een groep NOG is gedurende een meerjarige dagbehandeling op schaamte-ervaringen onderzocht en vergeleken met relevante normgroepen. De onderzoeksgroep toonde overmatige schaamte-ervaringen. Schaamte-ervaringen werden na behandeling minder gerapporteerd, maar bleven klinisch relevant. Afname in ernst van de psychische klachten kwam vaker voor bij cliënten met verminderde schaamte-ervaringen. Een hard verband tussen aanwezige schaamte en behandelresultaat is echter vooralsnog niet significant aangetoond. Empirisch vervolgonderzoek naar schaamte in transgenerationele processen wordt aanbevolen. Ook wordt aandacht voor schaamte bepleit bij monitoring van traumabehandeling.

Leerdoelen

Na het lezen van dit artikel:

1. heeft u inzicht in diverse facetten van de emotie schaamte;
2. heeft u inzicht hoe schaamte een rol speelt bij kinderen van oorlogsgetroffenen;
3. weet u hoe schaamte geoperationaliseerd kan worden;
4. heeft u inzicht in de samenhang van ervaren schaamte en therapieresultaat (afname van klachten).