ARQ Centrum' 45

Ze zijn de tachtig gepasseerd en merken dat de wonden van de Tweede Wereldoorlog 75 jaar na de bevrijding nog niet zijn geheeld. Kunnen nieuwe technieken hen helpen? Hoe Nederland omging met het psychische leed van de oorlog - toen en nu.

Over de effectiviteit van traumabehandeling bij vluchtelingenkinderen is nog te weinig bekend. KIEM is een onderzoeksproject van Stichting Centrum’45 naar de effectiviteit van KIDNET EMDR en vergelijkt deze met een wachtlijstconditie.

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychische problematiek. Over de beste benadering van deze problematiek is nog veel onduidelijk. Aan de hand van een casus bespreken we hoe we cultuursensitief kunnen werken met een AMV die last heeft van traumagerelateerde klachten.

Documentaires over de Tweede Wereldoorlog zijn meestal niet gemaakt om je te doen glimlachen. Toch overkwam me dit laatst bij Numbered, te zien op Netflix. Een tedere documentaire, waarin de laatste overlevenden van Auschwitz geïnterviewd worden over de betekenis van hun kampnummer. De documentaire gaat niet alleen over het kamp, maar ook over terugkeer en herstel. En, tot mijn verrassing, over de liefde. Een oud echtpaar vertelt innemend over de impact van hun eerste aanrakingen, in een Israëlische kibboets na de oorlog.

Eén lege stoel voor één verloren leven; 11.541 rode stoelen in een lange rij. Ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het beleg van Sarajevo tijdens de oorlog in het voormalige Joegoslavië in de jaren negentig. Een fascinerende verbinding van kunst met herdenken. Welke impact had deze herdenking op oorlogsgetroffenen uit Sarajevo? Hierover spraken wij met getuigen van de Sarajevo Red Line.

Eind oktober organiseerde ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum een symposium over moral injury, moreel trauma. Moreel trauma is een relatief nieuw begrip dat verwijst naar de morele nood die kan ontstaan wanneer professionals, in strijd met hun eigen normen en waarden, anderen schade berokkenen of niet kunnen ingrijpen wanneer anderen worden geschaad. Hoofdspreker bij het symposium was Nancy Sherman, hoogleraar filosofie aan de Georgetown Universiteit in Washington en auteur van onder andere Stoic Warriors, The Untold War en Afterwar – drie boeken over de morele aspecten van oorlogsvoering.

Wanneer ouders getraumatiseerd raken, kan de relatie met hun kinderen onder druk komen te staan. Tegelijkertijd beschikken beide ouders over manieren om de impact van traumatisering te ‘bufferen’. Door de inzet van een steunend netwerk bijvoorbeeld. Maar een veilige hechting tussen ouder en kind is het krachtigste schild.

De generatie die de oorlog als (jong)volwassene heeft meegemaakt, wordt steeds kleiner. Maar ze zijn er nog, negentigplussers die de jaren 40-45 te boven kwamen, ons land hielpen opbouwen, trouwden, gezinnen stichtten. Over de oorlog werd gezwegen, dóórgaan, was het devies. Het wrange is dat veel van hen op hoge leeftijd weer of alsnog last krijgen van dingen die ze in de oorlog hebben meegemaakt. Met het afnemen van hun gezondheid neemt ook hun geestelijke veerkracht af.

Oudere patiënten met posttraumatische stressstoornis (PTSS) kunnen profiteren van kortdurende traumatherapie. Dat concludeert Jeannette Lely naar aanleiding van haar promotieonderzoek.
Ze onderzocht de behandeleffecten van twee psychotherapeutische behandelingen bij ouderen – één gericht op het verleden, de ander op het heden – en concludeerde dat een beduidende

75 jaar na de Tweede Wereldoorlog zijn er nog steeds mensen die leven met de verschrikkingen ervan. Ook nu de hoogbejaarde overlevenden in hun laatste levensfase zitten, is het belangrijk oog te hebben voor de gevolgen van de oorlog. In de behandelpraktijk zie ik dat zij baat kunnen hebben bij traumatherapie. Hun verhalen blijven mij fascineren.