Splijting en integratie : Inspiratielezing over leven met oorlog

In oktober 2021 was ik bij een vertoning van een documentaire gemaakt door Thomas Watson, een Australische filmmaker. Hij begon een zoektocht naar het verzwegen verleden van zijn overleden grootmoeder, de Nederlandse Yvonne Holman. Zij had als tiener in concentratiekamp Lampersari gezeten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië. Thomas maakte de reis naar Java waar alles gebeurd was. Het hield hem bezig dat in de familiedynamiek waarin hij was opgegroeid iedereen altijd maar goedlachs was terwijl er ondertussen veel angst, verdriet en boosheid in de lucht hing. Als kleinkind, ver verwijderd van het directe leed, kon hij deze tegenstrijdige boodschappen niet langer verdragen. Hij voelde een drang om haar verhaal te onderzoeken en te vertellen in een poging zijn eigen verhaal te kunnen snappen.

Op zoek gaan naar het échte verhaal. Is dat wel mogelijk? Heeft niet ieder individu, in iedere generatie, een eigen verhaal en perspectief gericht op een zelfde historische gebeurtenis? En kunnen deze verschillende perspectieven naast elkaar bestaan zonder de ander uit te sluiten?

Oorlog is helaas van alle tijden. Een fenomeen dat zo oud is als de mens zelf en gepaard gaat met een continue zoektocht naar het goed en kwaad in de mens binnen het krachtenveld van machteloosheid en strijdbaarheid. Hoe leven we vandaag de dag met de gevolgen van oorlogen uit het verleden als ook met actuele dreigingen van oorlogen uit het heden? Hoe verhouden de echo’s uit eerdere generaties zich tot spanningen die we binnen onszelf voelen in het hier en nu? Er zijn geen antwoorden. Er zijn enkel zoektochten en beschrijvingen in een poging recht te doen aan het vinden van een eigen verhaal en betekenis.