In het Centrum van de Vernietiging : Een kleine geschiedenis van de Nederlanders in het Joodse Sonderkommando en de SS-Totenkopfverbände bij de gaskamers van Auschwitz-Birkenau

Inleiding

Tussen berkenbos en prikkeldraad vonden gruwelijkheden plaats die het menselijk verstand en voorstellingsvermogen ver te boven gaan. In Auschwitz-Birkenau, het grootste vernietigingskamp, pleegden de SS-Totenkopfverbände een industriële massamoord op ongewenste sociale en etnische minderheden. 90 procent van de slachtoffers was Joods. De SS verleidde honderdduizenden onschuldige mensen om het omheinde gebied van de crematoria te betreden - en joeg hen vervolgens de dood in.

Bij dit moordproces werden Joodse mannen gedwongen tot medewerking. Zij kwamen in het Sonderkommando (het speciale commando) terecht. Het werk van het Sonderkommando bestond uit het leeghalen van de gaskamers om de levenloze slachtoffers vervolgens te ontdoen van hun haren en gouden tanden en ze tot slot in de ovens of verbrandingskuilen te verbranden. Af en toe vonden de mannen van het Sonderkommando familieleden terug in de groep mensen die voor de gaskamers bestemd was.

Van de geschatte 2000 leden van het Sonderkommando die tussen 1942 en 1945 bij de vernietigingsinstallaties van Auschwitz-Birkenau werkten, was er een aantal Nederlands. Tevens zaten er Nederlanders in de SS-Totenkopfverbände. Dat was de organisatie van de Waffen-SS die de bewaking van de concentratie- en vernietigingskampen tot doel had. De Nederlandse mannen in de SS-Totenkopfverbände van Auschwitz hielden toezicht op het Sonderkommando, de gaskamers, ovens en verbrandingskuilen. Ook Nederlanders stonden in het centrum van de vernietiging van het Europese Jodendom. In dit onderzoek is uitgezocht wie deze mannen waren.