Medeplichtige omstanders?

Wie is er verantwoordelijk voor de vervolging en vernietiging van de Joden in Europa tussen 1933 en 1945? Het antwoord lijkt voor de hand te liggen – het nationaalsocialistische bewind in Duitsland. Maar de laatste jaren wordt steeds vaker ‘de omstander’ medeplichtig verklaard. Over de vraag of dat terecht is, lopen de meningen uiteen. Hoogleraar politieke geschiedenis Ido de Haan schetst aan de hand van enkele recente studies de verschillende theorieën en debatten die er over de omstander bestaan.

Het vraagstuk van de omstander

Kunnen we omstanders (bystanders) of toeschouwers als medeplichtigen beschouwen omdat ze toekeken en niet hebben ingegrepen, en daardoor niet alleen in morele maar ook in strafrechtelijke zin schuldig zijn? Of is dat veel te algemeen en moet je daar veel genuanceerder tegenaan kijken? Moeten we per persoon de situatie bekijken voordat we kunnen oordelen over zijn/haar keuze om niet in te grijpen?

De vergeten slachtoffers van het Apeldoornsche Bosch

De ontruiming van de joodse psychiatrische instelling Het Apeldoornse Bosch, vandaag 76 jaar geleden, is een van de meest duistere gebeurtenissen van de jodenvervolging in Nederland. Het staat symbool voor de ongrijpbare paradox van de oorlog, waarin normale mensen onder uitzonderlijke omstandigheden in staat blijken tot zowel menslievendheid als barbarij.

Het Sonderkommando Auschwitz-Birkenau : Deel 2: Levende doden

Als dwangarbeiders van de gaskamers hing er decennialang een zweem van geheimzinnigheid en collaboratie om het Sonderkommando. Hoewel deze gevangenen gedwongen werden te werken en leven binnen de muren van de gaskamers, oordeelde de geschiedenis hard over hen.

In dit tweede deel van het tweeluik over het Sondercommando Auschwitz-Birkenau aandacht voor de veelal negatieve beeldvorming over de werkeenheid en over de wijze waarop de dwangarbeiders zich zelf voelden bij het werk dat zij gedwongen uitvoerden.

Verzet of niet? : Stichting 1940-1945 en discussies rondom aanvragen voor de Wet Buitengewoon Pensioen 1947-2001

Dit onderzoeksrapport in opdracht van Stichting 1940-1945 presenteert drie thema’s waarbij de beoordeling van de vraag ‘Is dit verzet?’ niet gemakkelijk was. Het doel van Stichting 1940-1495 met het onderzoek is voor een breed publiek individuele verzetsverhalen en hun nasleep in beeld brengen, laten zien wat het werk van Stichting 1940-1945 behelst en invoelbaar maken hoe moeilijk de beoordeling van verzet uit de Tweede Wereldoorlog soms is.

Maatschappelijke Verandering voor Kwetsbare Groepen : Verslag van het ISTSS congres in Washington D.C., 8-10 november 2018

 

Trauma treft mensen in hun samenleven, het traumaveld is een sociaal veld’. Dit zeiden Berthold Gersons en Rolf Kleber tijdens het NtVP jaarcongres vorig jaar. Volgens hen wordt dit nog onvoldoende belicht in het traumaonderzoek. De internationale vereniging voor psychotrauma ISTSS nam deze boodschap ter harte met de rol van sociale en maatschappelijke factoren in onderzoek, hulpverlening en beleid bij psychotrauma als thema van hun jaarcongres. 

 

 

Internering in en evacuatie uit de Republikeinse kampen (5)

Tijdens haar onderzoek naar de Republikeinse kampen heeft Mary van Delden van gegevens uit inverviews, enquêtes, boeken en archieven - ondanks soms tegengestelde en mogelijk foutieve informatie of gebrek aan gegevens - een reconstructie gemaakt van de interneringen en de evacuaties in de achttien residenties van Java.

Dit onderzoek is niet gepubliceerd. Voor Pelita Nieuws beschrijft zij de gebeurtenissen die voor sommige residenties - gezien de plaatsruimte - sterk zijn ingekort.

Nederlands-Indië verteld door drie generaties

 

 

Eric Schneider, Reggie Baay en Ellen Deckwitz vertellen over hun ervaringen met De Indië Monologen. Wat is hun binding met Nederlands-Indië en wat beweegt hen om mee te doen aan deze reeks theatervoorstellingen? 

 

 

Pagina's