Mardjan Seighali vluchtte dertig jaar geleden vanuit Iran naar Nederland. Omdat ze zich in haar thuisland uitsprak voor politieke en sociale vrijheid werd ze opgepakt en opgesloten. Nu is ze mede vanuit haar functie als directeur van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF een voorvechter in de strijd voor vrijheid en kansengelijkheid van nieuwe Nederlanders: ‘Ik weet wat niet vrij zijn met je kan doen, hoe het je identiteit kan afpakken.’

‘Het was alsof elk van die mensen ons vragen had moeten stellen, op onze gezichten had moeten lezen wie we waren en nederig ons verhaal had moeten aanhoren. Maar niemand keek ons aan, niemand nam de uitdaging aan; ze waren doof, blind en stom, verschanst in hun ruïnes als in een fort van niet-willen-weten, nog altijd sterk, nog altijd in staat tot haat en verachting, nog altijd gevangen in hun oude verwarring van trots en schuld.’

Primo Levi, Het respijt

Een Duitse man loopt op straat en stelt willekeurige voorbijgangers een vraag.

Mensen die met davidsterren rondlopen omdat ze zich door de coronamaatregelen beknot voelen in hun vrijheid: in de straten van Bologna of Napels zul je ze niet snel tegenkomen. En een actie als het affiche van Forum voor Democratie waarop werd beweerd dat op 5 mei de vrijheid niet langer kon worden gevierd, maar moest worden herdacht? Niets eens zo opzienbarend in de Nederlandse politieke context, terwijl dit in Italië – en veel andere landen van Zuid-Europa – op veel onbegrip zou stuiten. Waarin zit ’m het verschil?

De vele coronamaatregelen in Nederland leveren onmiskenbaar een beperking van onze dagelijkse vrijheid op. Tijdens demonstraties en in boze berichten op social media is het woord ‘dictatuur’ daarom niet van de lucht. Hoe kijken mensen in Wit-Rusland (Belarus1) naar zulke uitspraken? Dat land is daadwerkelijk een dictatuur, er zijn vrijwel geen coronamaatregelen én burgers vragen sinds de vervalste verkiezingen van augustus 2020 massaal om meer vrijheid. Franka Hummels sprak met verschillende deskundigen.