In De getto's van Hitler schetst hoogleraar aan de Universiteit van Trento, Gustavo Corni, een beeld van het leven in deze getto's, dat in het teken stond van honger en ziekte, van razzia's en dwangarbeid, van overbevolking en terreur. Meestal lieten de Duitsers het bestuur van deze getto's over aan een Joodse Raad en de ordehandhaving aan een joodse politiemacht. Hoe gingen deze bestuurders om met hun verantwoordelijkheid? Hoe konden ze beslissingen nemen die vaak duizenden van hun medemensen een wisse dood in dreven?

In geen enkele stad zijn zoveel monumenten, historische plekken en stille getuigen te vinden als in Berlijn. Over elke straat valt wel een verhaal te vertellen. Meestal een somber verhaal. In de stad zijn honderden monumenten te vinden die een relatie hebben met de jaren 1933-1945, enkele tientallen hebben een relatie met de holocaust. Deze monumenten roepen een aantal vragen op. Wie plaatste de monumenten, wanneer, voor wie? Wie kreeg een monument en wie niet?

Het Ministerie van VWS besloot in 2006 om in een vierjarig programma het ‘erfgoed van de oorlog' voor het nageslacht veilig te stellen.¹ Dit als onderdeel van een bredere beweging om zijn directe bemoeienis met oorlogsgetroffenen op een andere leest te schoeien. geleidelijk aan zijn de ooggetuigen van de jaren '40^45 immers aan het uitsterven. Ter voorbereiding van dit programma nodigde het ministerie mij uit een essay te schrijven over de omgang met erfgoed en de rol van de overheid daarin, toegespitst op de materiële nalatenschap van wie de oorlogsjaren bewust had meegemaakt.

Kinderen die na oorlog en migratie opgroeien bij getraumatiseerde ouders kunnen in de schaduw van de ingrijpende ervaringen komen te staan. Zij hebben de oorlog zelf meegemaakt en worden tegelijkertijd grootgebracht door ouders die de oorlog doorstonden of zij groeien op in de nabijheid van familieleden met oorlogservaringen. Deze bijdrage beschrijft de achtergronden en uitkomsten van een studie onder kinderen en tieners geconfronteerd met oorlogservaringen.