Hoe werkt het oorlogsverleden vandaag de dag door als je ouders of je grootouders hebben gecollaboreerd met de Duitse bezetter? Onlangs onderzocht ARQ hoe het (klein)kinderen van ‘foute’ Nederlanders vandaag de dag vergaat. Op welke manieren ervaren zij de doorwerking van dit verleden, en wat kunnen we daaruit meenemen wanneer we 80 jaar vrijheid herdenken?

Het was in de jaren zestig toen de Duitse Gudrun haar Joodse vriend meenam naar haar ouderlijk huis in Zuid-Duitsland. Haar vader August was een Duitse militair geweest en haar moeder een fervent nazi die heel haar leven lang met  minachting sprak over Joden en ‘zigeuners’. Een recept voor een familieruzie, maar het bezoek van Gudrun en haar vriend was gemoedelijk en leidde niet tot problemen. Het was in dezelfde jaren zestig dat Gudrun erachter kwam dat haar lieve vader niet zomaar een militair was. Hij behoorde tot de Waffen-SS, en daar het beruchtste onderdeel van, de Einsatzgruppen.

Het hebben van geheimen is zo oud als de mensheid. ‘Zodra twee mensen bij elkaar komen kan het al zinvol zijn om iets geheim te houden, dus het is bij uitstek een sociaal proces’, vertelt psycholoog Andreas Wismeijer, die het boek Het Geheimen Protocol. Over de psychologische mechanismen van geheimhouding schreef. ‘Er zal continu frictie zijn in de informatie die door mensen uitgewisseld wordt.’ Wanneer werken geheimen belemmerend en wanneer zijn ze functioneel of zelfs sociaal gewenst? En wat vergt het hebben van een geheim van je?

AI-gegenereerde beelden van Anne Frank duiken steed vaker op. Kees Ribbens duidt deze praktijk.