De gevoeligheid van taal is misschien wel het meest zichtbaar in de context van oorlog. Als behandelaar, verzorger of hulpverlener kan het daarom lastig zijn om de woorden, uitdrukkingen en gedragingen van oorlogsgetroffenen vanuit de juiste historische en culturele context te begrijpen - om ‘dezelfde taal’ te spreken.

Wie marinier Patrick Cammaert in tranen ziet tijdens het beluisteren van het nummer Crazy van de Britse zanger Seal, voelt de kracht van muziek. De onvolprezen – en onlangs overleden – documentairemaker Heddy Honigmann filmde hem in 1999 voor haar documentaire Crazy, over de (muzikale) herinneringen van een aantal Nederlandse blauwhelmen aan verschillende oorlogsgebieden. Haar film laat, net als de Veteranen Top 50, zien welke muziek militairen troost gaf tijdens en na uitzendingen.

Op 5 mei 1948 zag vredesinitiatief Pax Christi het licht. Als drijvende kracht achter het massale protest tegen de plaatsing van kernwapens in Nederland in de jaren tachtig vergaarde zij grote bekendheid. Daarna verdween zij uit het spotlicht, om zichzelf opnieuw uit te vinden als aanjager van lokaal vredeswerk in conflictgebieden.1

Bevrijdingsdag biedt Nederlanders jaarlijks de kans om in vrede de vrijheid te vieren die in 1945 werd gerealiseerd. Dat de invulling van die dag regelmatig aan discussie onderhevig is – een discussie die verder reikt dan het vraagstuk of het een vrije dag voor iedereen zou moeten zijn – illustreert in zekere zin de variatie aan posities die vertolkt kunnen en mogen worden in de democratische rechtsstaat.