Het maïsveld: een kind buiten het kamp

Tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-lndië was er naast ons huis een maïsveldje. Hei was geloof ik van een Chinees. Vanuil mijn slaapkamerraam mei jaloezieluiken kon ik zo tussen de manshoge stengels komen. Ik nam wel eens een van de maïskolven mee, niet te vaak, anders zou de Chinees verdenking tegen ons op kunnen vatten Van Winneiou en Old Shatterhand had ik geleerd mijn voetsporen uil le wissen. Twaalf was ik. en ik keek tassen de bladeren door naar de voorbijgangers. Ik zorgde wel dal ik niet gezien werd. Rillingen gaan over mijn rug nu ik dil schrijf.

Aan de andere kant van de kawat

Dat meer dan honderdduizend mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Indiè in kampen gezeten hebben, is algemeen bekend. Men ging er zelfs van uit dat alle Europeanen, of zij die Europees bloed in zich hadden, achter de kawat gezet waren. Dat gold niet alleen voor de mensen in Holland, maar - tot op zekere hoogte ook voor de Indische Nederlanders zélf. heb ik gemerkt. Toch is een groep Indische Nederlanders (en ook statenlozen en soms mensen met een andere nationaliteit) buiten het kamp gebleven en wel door heel verschillende omstandigheden, die ik niet onder één noemer kan brengen.

Puber in Indië, volwassen in Nederland

Inleiding

Ik kan mij de capitulatie van Nederlands-lndië nog herinneren als de dag van gisteren.

Mijn vader kwam gebroken thuis, onzeker en zeer geëmotioneerd. ‘Wij hebben de oorlog verloren.' Wat dat allemaal in zou houden was voor mij nog een raadsel. Het begon pas door te dringen toen ik s nachts om twee uur wakker werd van de voetstappen van honderden voorbijlopende soldaten over de straat voor ons huis. In het duister zag ik het KNIL-leger voorbijtrekken, zwijgend. In dc gloed van enkele olielampen die zij meedroegen zag ik sommige droefgeestige gezichten.

Schelpen van Singapore

 

 

Ik ga de waarheid achterna. Maar hoe meer ik haar achterna ga. des te verder is ze alweer, als een dwaallicht heen en weer bewegend op elk moment, op elke plaats, boven elk voorwerp.

Ingeborg Bachmann, Het dertigste jaar

Indische Nederlanders en gerepatrieerden

De internering in Japanse kampen

Trauma en maatschappij: het debat in Nederland en Duitsland over de psychische effecten van de oorlog

Er bestaan historische gebeurtenissen die al onze inspanningen ze te begrijpen tarten. Tussen 1914 en 1945 stierven miljoenen mensen een gewelddadige en barbaarse dood onder omstandigheden die iedere poging ze te verklaren betwistbaar maken.

Putten en de waarheid

Op maandag 2 oktober 1944 werden vanuit Putten 661 mannen weggevoerd als represaillemaatregel voor een onopgehelderde aanslag op Duitse militairen. Rondom deze bekende gebeurtenis uit de Nederlandse bezettingsgeschiedenis ontstond in de loop der jaren een web van mythen, legenden en complottheorieën.

Ik ben zoals ik de dingen zie : In gesprek met beeldend kunstenares en schrijfster Chaja Polak

Schrijfster en schilderes Chaja Polak werd eind 1941 geboren. Haar beide ouders werden naar concentratiekampen gedeporteerd. hetgeen haar vader niet overleefde. Na een tocht langs verschillende onderduikadressen werd Polak in 1945 met haar moeder herenigd. Deze hertrouwde na de oorlog met een eveneens uit de kampen teruggekeerde verzetsman. Polak gaat op negenentwintigjarige leeftijd, na de geboorte van haar twee zonen, naar de Rietveldacademie. Daarna woont ze langere tijd in Rome. Haar schilderijen zijn verscheidene malen geëxposeerd, onder andere in het Joods Historisch Museum.

Een nieuwe naam - een nieuw bestaan? : Joodse naamsveranderingen in Nederland na 1945

Veel joden die uit de onderduik of de kampen terugkeerden hebben zich afgevraagd of zij een nieuw bestaan in Nederland konden opbouwen. Dit valt af te leiden uit het feit dat meer dan 5000 van hen, ruim een zesde van het aantal overlevenden, emigreerden in de eerste jaren na de oorlog, voor het merendeel naar de Verenigde Staten en Israël. Een klein aantal van de joden die in Nederland bleef, nam een opmerkelijk maar weinig bekend besluit: zij veranderden van naam. Met hun voor velen herkenbare joodse namen voelden zij zich kennelijk niet veilig of op hun gemak.

Pagina's