Veerkrachtig omgaan met aanslagen : een advies voor bestuurders

Kort na de aanslagen in Brussel, op het vliegveld Zaventem en metrostation Maalbeek (22 maart 2016), is er tijdens een bijeenkomst van het Veiligheidsberaad kort stilgestaan bij deze dramatische gebeurtenissen zo vlak over de grens met Nederland. Omdat een dergelijke gebeurtenis zich helaas ook in ons land kan voordoen, rees de vraag of we mogelijk iets kunnen leren uit de ervaringen in Brussel en andere steden waar zich in het verleden aanslagen voordeden. Het gaat dan niet om thema’s als radicalisering of het voorkomen van een aanslag, maar om de maatschappelijke processen die na een aanslag volgen. Wat gebeurt er na een aanslag in de directe omgeving en in de rest van het land? Hoe reageert een samenleving de eerste uren en dagen na zo’n schokkende gebeurtenis, maar ook in de weken nadien? Wanneer herstelt een samenleving zich en welke factoren kunnen dat herstel eventueel versnellen of juist vertragen? Kortom, wat kunnen wij van de ervaringen elders leren hoe na een aanslag te reageren en te handelen? Zijn er op basis van wetenschappelijk onderzoek bepaalde do’s en don’ts te formuleren voor bestuurders die met een aanslag worden geconfronteerd?

Het onderzoek werd gestart vanuit het lectoraat Crisisbeheersing van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV), waarna gaandeweg een samenwerking is aangegaan met het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid van de Hogeschool InHolland. Dit lectoraat was al wat langer bezig met hetzelfde thema, alleen dan met een iets andere focus. Door de samenwerking tussen beide lectoraten verbindt deze publicatie wetenschappelijke kennis die binnen verschillende onderzoeksterreinen (van crisismanagement, terrorismestudies en veiligheidsbeleving) over de maatschappelijke impact van aanslagen is vergaard. Beoogd is een handreiking te bieden aan lokale bestuurders over hoe de veerkracht van de samenleving te versterken voor het geval zich ergens in Nederland een terroristische aanslag voordoet. De publicatie is niet gericht op het operationeel handelen van politie en anderen.