Therapeutische toepassingen van klassieke serotonerge psychedelica : neurobiologische mechanismes en neurale netwerken

Achtergrond: Psychedelica kregen de afgelopen decennia hernieuwde wetenschappelijke aandacht omdat ze behalve acute subjectieve effecten, ook langdurige veranderingen in gedrag en cognitie teweeg kunnen brengen, met mogelijke therapeutische toepassingen bij verschillende psychiatrische indicaties.

Doel: Een overzicht geven van de huidige kennis over de neurobiologische werking van klassieke serotonerge psychedelica, zoals lsd en psilocybine, hun invloed op neurale netwerken en de gevolgen voor mogelijke klinische toepassingen.

Methode: We geven een beknopt overzicht van de huidige literatuur rondom de werking van psychedelica, met achtereenvolgens aandacht voor hun werking op neuronaal receptorniveau; hun invloed op neuraal netwerkniveau; hun invloed op neuroplasticiteit; en conceptuele modellen die de mogelijk therapeutische werking van deze moleculen verklaren.

Resultaten: Studies wijzen op de centrale rol van 5-HT2A-receptoren in het ontstaan van de subjectieve effecten van psychedelica. Binding aan deze receptoren veroorzaakt een complexe cascade van effecten op neuronaal niveau, wat onder meer leidt tot dynamische functionele veranderingen van verschillende neurale netwerken en tot een toename van neuroplasticiteit die mogelijk langer aanhoudt dan de acute subjectieve effecten. Verschillende conceptuele modellen bieden mogelijk complementaire verklaringen voor het verband tussen de werking op neurobiologisch en psychologisch niveau.

Conclusie: Hoewel we de onderliggende neurobiologische mechanismen nog niet volledig begrijpen en het onderzoek naar psychedelica voor methodologische uitdagingen staat, biedt de huidige wetenschappelijke stand van zaken waardevolle inzichten in hoe deze middelen, eenmalig of enkele malen toegediend, in een ondersteunende setting en vaak in combinatie met psychotherapie, kunnen leiden tot relatief duurzame verbeteringen bij verschillende psychiatrische indicaties.