Richtlijn Kindermishandeling : Richtlijnen Jeugdhulp en Jeugdbescherming

1.1 Doel

Het doel van deze richtlijn is om bij te dragen aan de preventie en aanpak van kindermishandeling, door professionals in de jeugdhulp en jeugdbescherming te ondersteunen bij beslissingen omtrent situaties van (vermeende) kindermishandeling.

Van deze richtlijn is ook een aparte cliëntversie gemaakt. Deze is primair bedoeld voor de cliënten: de jeugdigen en hun ouders.

1.2 Knelpuntanalyse en uitgangsvragen

Voorafgaand aan deze richtlijn is een knelpuntanalyse uitgevoerd. Op basis daarvan zijn diverse uitgangsvragen geformuleerd. Deze uitgangsvragen zijn vervolgens door de werkgroep aangescherpt en teruggebracht tot de volgende set uitgangsvragen. Op deze vragen geeft de richtlijn antwoord.

Knelpunt: signalering

1. Wat zijn risicofactoren voor (verschillende vormen van) kindermishandeling?

2. Wat zijn beschermende factoren voor kindermishandeling?

3. Wat zijn signalen van (verschillende vormen van) kindermishandeling?

Knelpunt: handelen, communicatie en samenwerking

1. Hoe kan de jeugdprofessional de situatie in kaart brengen en weten wat er aan de hand is?

2. Wat moeten jeugdprofessionals doen bij signalen van en risicofactoren voor kindermishandeling?

3. Welke instrumenten zijn beschikbaar voor veiligheids- en risicotaxatie?

4. Welke houding en vaardigheden (competenties) heeft de jeugdprofessional nodig om (het risico op) kindermishandeling adequaat te kunnen signaleren en aansluitend te kunnen handelen en beslissen? Knelpunt: interventies

5. Wat zijn (de werkzame componenten van) interventies om kindermishandeling te stoppen en om herhaling te voorkomen?

6. Wat zijn (de werkzame componenten van) interventies om de schadelijke gevolgen van kindermishandeling te beperken?

7. Hoe kan de jeugdprofessional bepalen welke interventie(s) voor een jeugdige en een gezin aangewezen is (zijn)?

8. Hoe kan de jeugdprofessional de veiligheid van de jeugdige en de resultaten van de ingezette interventie(s) monitoren?

1.3 Leeswijzer

De Richtlijn Kindermishandeling voor jeugdhulp en jeugdbescherming (met bijbehorende werkkaarten) is bedoeld voor jeugdprofessionals die met het onderwerp van deze richtlijn te maken hebben. De richtlijn vormt de neerslag van een groter document, namelijk de ‘onderbouwing’. Deze onderbouwing is apart te raadplegen. Voor cliënten en andere geïnteresseerden is een cliëntversie van de richtlijn gemaakt. Ook deze is apart verkrijgbaar. Alle documenten zijn openbaar. Zie www.richtlijnenjeugdhulp.nl.

Op deze richtlijn is een aantal basisteksten van toepassing die voor alle richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming gelden. Deze zijn te vinden op www.richtlijnenjeugdhulp.nl.

Het gaat om de volgende onderwerpen:

- doelgroep van de richtlijnen;

- gedeelde besluitvorming;

- diversiteit;

- beschikbaarheid interventies;

- juridische betekenis van de richtlijnen.

Op deze website is ook een algemene verantwoording van de werkwijze bij de ontwikkeling en herziening van de richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming te vinden.

Na deze leeswijzer zetten we in hoofdstuk 2 eerst op een rij wat we precies onder kindermishandeling verstaan, hoe groot het probleem is en wat de gevolgen ervan kunnen zijn. Daarna komt de beantwoording van de uitgangsvragen aan bod, in drie verschillende delen.

Deel A draait om kennis. De beantwoording van de uitgangsvragen 1 tot en met 3 staat hierin centraal: wat zijn risicofactoren (hoofdstuk 3), beschermende factoren (hoofdstuk 4) en signalen van kindermishandeling (hoofdstuk 5)?

In Deel B staat de praktijk, het proces van wikken en wegen rond kindermishandeling, centraal. In hoofdstuk 6 bespreken we aan de hand van de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling het handelen van de jeugdprofessional en beantwoorden we de uitgangsvragen 4 tot en met 6. In hoofdstuk 7 bespreken we welke kennis, attitude en vaardigheden dit van de jeugdprofessional vraagt (uitgangsvraag 7). In hoofdstuk 8 worden organisatorische randvoorwaarden beschreven.

In Deel C staat het (be)handelen gericht op veiligheid en herstel centraal. In hoofdstuk 9 komen de uitgangsvragen 8 tot en met 11 aan bod en wordt een overzicht gegeven van de beschikbare interventies die binnen de jeugdhulp en jeugdbescherming kunnen worden ingezet.