In plaats van overleven. Een onderzoek naar de toegevoegde waarde van Praktijk Tebéyo in het aanbod van psychologische hulpverlening voor slachtoffers van huiselijk en seksueel geweld in de regio Haaglanden.

Het zal je maar gebeuren, slachtoffer worden van seksueel of huiselijk geweld. Gekwetst worden in het meest persoonlijke en intieme, vaak door mensen die het dichtst bij je staan. Het gebeurt helaas vaker dan je denkt, en het overkomt vrouwen én mannen, jongens en meisjes. Het is een veelal traumatische ervaring met verstrekkende psychische en lichamelijke gevolgen. Niet alleen voor het slachtoffer zelf, maar ook voor partners, ouders of kinderen.

Als iemand dit overkomt, dan wens je diegene toch alle hulp en steun toe die mogelijk is? En toch gaat het daar vaak mis. Als slachtoffers al hun schuld- en schaamtegevoelens en angst overwinnen en er met iemand over durven te praten, is dat geen garantie voor gepaste hulp. Er is bij veel hulpverleners en (professionele) opvoeders sprake van zogenaamde ‘handelingsverlegenheid’. Als men al een vermoeden heeft van seksueel geweld, weet men zich vaak geen raad. ‘Weet ik het wel zeker, hoe maak ik het bespreekbaar zonder dat ik de relatie met de cliënt/patiënt schaadt? Welke hulp is effectief en waar vind ik deze?’

De zoektocht die veel cliënten af moeten leggen voordat ze bij goede hulp terecht komen, is schrijnend. Als er lang genoeg geen, of geen goede hulp geboden wordt, lijken slachtoffers zelfs ‘therapie-resistent’ te worden met alle gevolgen van dien, ook voor de partners, ouders of kinderen die onder de gevolgen lijden.

Maar wat is die ‘goede hulp’? Is dat de geprotocolleerde evidence based behandeling van de grote GGZ instellingen of de gesprekken met de vrijgevestigde therapeut die slachtoffers de tijd en de ruimte biedt de kwetsuren onder ogen te zien? Soms lijkt het dat de reguliere instellingen de DSM V classificatie behandelen en de vrijgevestigden de mens proberen te helpen. Maar is dat wel zo en wat doen die vrijgevestigden dan? Dit zijn belangrijke vragen, zeker in deze tijd van transitie waar veel verantwoordelijkheden naar gemeenten gaan. Op basis waarvan kopen gemeenten hun zorg in? Hoe weten ze wat de noden zijn en wat de passende hulp is?

Dit onderzoek werpt licht op deze en andere vragen. Het schetst enerzijds de beschikbaarheid van hulp voor slachtoffers van huiselijk en seksueel geweld in de regio Haaglanden. Anderzijds geeft het inzicht in de aanpak van Praktijk Tebéyo. Wat doet de behandelaar van deze gespecialiseerde praktijk, helpt het en wat kost het? Het is een bijzonder dappere stap van Margreet Krottje om haar werk zo grondig te laten onderzoeken. En het is een knap werk van de onderzoekers om het zo zorgvuldig, met respect voor cliënten en hulpverleners te onderzoeken en vast te leggen. Chapeau.

Deze rapportage biedt inzichten die ook voor andere gemeenten van belang zijn. Om er een paar te noemen: Het aanbod van specialistische hulp voor slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld is beperkt, verwijzing geschiedt vaak op nogal toevallige basis. Een specialistisch en herkenbare aanpak, zoals die van Margreet Krottje, is een noodzakelijke aanvulling. In de regio Haaglanden is er perspectief op een goede sociale kaart en herkenbare en toegankelijke specialistische hulp, dat gun ik álle slachtoffers.

Utrecht, 30 september 2014

Drs. Ina van Beek

Psycholoog en senior adviseur Programma huiselijk en seksueel geweld