Levenseindezorg en ggz : naar meer conceptuele helderheid

Achtergrond: Zorg aan het levenseinde voor personen met een (ernstige) psychische kwetsbaarheid stelt de zorg voor belangrijke uitdagingen. Voorbeelden zijn bijzondere aandacht rond beslissingsbekwaamheid; pijnmedicatie; en omgaan met (zelf)stigma en storend gedrag. De diversiteit in psychiatrische problematiek en klinische setting waarin levenseindezorg en ggz samenkomen, is groot. Ook in wetenschappelijk onderzoek is er groeiende interesse in het domein.

Doel: Zicht krijgen op de verschillende te onderscheiden categorieën, om in de zorgpraktijk en in de literatuur tot beter afgebakende, werkbare concepten en doelgroepen te komen.

Methode: Een narratief literatuuronderzoek, verweven met een conceptuele analyse van het thema.

Resultaten: We kunnen vijf doelgroepen onderscheiden: 1. personen zonder psychiatrische voorgeschiedenis die een ernstige, levensbedreigende aandoening krijgen en vervolgens psychische symptomen of aandoeningen krijgen; 2. personen met een psychiatrische aandoening die wegens een bijkomende, ernstige somatische aandoening palliatief behandeld worden – al dan niet met chronisch beloop; 3. personen bij wie de psychiatrische aandoening zelf leidt tot een levensbedreigende situatie; 4. personen die verzoeken om euthanasie of hulp bij zelfdoding wegens ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden; 5. personen met een ernstige en persisterende (psychiatrische) aandoening die baat hebben bij een palliatieve zorgbenadering.

Conclusie: Conceptuele helderheid draagt bij aan doelgerichte zorg voor kwetsbare doelgroepen en vermindert verwarring in onderzoek en zorgpraktijk.