Moraliteit uit Uruzgan? : 'Het morele gevoel van militairen blijkt soms veel verfijnder dan de richtlijnen'

De Nederlandse inzet in Uruzgan moest 'the hearts and minds of the people' winnen. maar de militairen werden met veel geweld geconfronteerd. 

Jan Peter van Bruggen doet vanuit de NLDA een promotieonderzoek naar de morele aspecten van deze missie.

Toch weer opveren

Heel diep gaan en dan - als het bijna niet meer mogelijk lijkt - toch weer opveren, daar gaat het om. Veerkracht is een machtige eigenschap. Drie veteranen vertellen hoe zij zich staande hielden.

Fotografen als omstanders

In de WO2-zoekmachine Oorlogsbronnen.nl komen miljoenen bronnen uit honderden verschillende erfgoedcollecties samen. Iedere bron kent een eigen verhaal en achter elk verhaal schuilen verschillende bronnen. Dit keer richt ‘Oorlogsbron uitgelicht’ de blik op de plek waar daders, slachtoffers en omstanders elkaar dagelijks tegenkwamen: op straat in Amsterdam.

Nieuw standaardwerk voor hedendaags publiek

De opvatting dat het verleden, meer dan het onstuimig geachte heden, houvast kan bieden, blijkt vaak onjuist. Juist wanneer we het verleden herhaaldelijk tegen het licht houden, moeten we onze blik op de geschiedenis – onze bevindingen over de ervaringen van eerdere generaties – geregeld bijstellen. Toch is en blijft er onmiskenbaar behoefte aan kloeke historische standaardwerken waarin auteurs de wezenlijke ontwikkelingen en kenmerken van een bepaalde periode inzichtelijk maken, bij voorkeur voor de eeuwigheid.

De omstander in het museum

Op welke wijze verbeeld je ‘de omstander’? Zijn omstanders bij begane misdaden in de geschiedenis toevallige ooggetuigen, onschuldige passanten of medeplichtigen? Het zijn lastige maar urgente vragen voor conservatoren en andere professionals bij musea en herinneringscentra. Bij het United States Holocaust Memorial Museum (USHMM) zijn ze zelfs leidend bij de inrichting van exposities. Larissa Pans verdiepte zich in de aanpak van het USHMM en maakte daarnaast een rondgang langs een aantal Nederlandse en Belgische experts.

Medeplichtige omstanders?

Wie is er verantwoordelijk voor de vervolging en vernietiging van de Joden in Europa tussen 1933 en 1945? Het antwoord lijkt voor de hand te liggen – het nationaalsocialistische bewind in Duitsland. Maar de laatste jaren wordt steeds vaker ‘de omstander’ medeplichtig verklaard. Over de vraag of dat terecht is, lopen de meningen uiteen. Hoogleraar politieke geschiedenis Ido de Haan schetst aan de hand van enkele recente studies de verschillende theorieën en debatten die er over de omstander bestaan.

Het vraagstuk van de omstander

Kunnen we omstanders (bystanders) of toeschouwers als medeplichtigen beschouwen omdat ze toekeken en niet hebben ingegrepen, en daardoor niet alleen in morele maar ook in strafrechtelijke zin schuldig zijn? Of is dat veel te algemeen en moet je daar veel genuanceerder tegenaan kijken? Moeten we per persoon de situatie bekijken voordat we kunnen oordelen over zijn/haar keuze om niet in te grijpen?

Een mentale dekolonisatie : Excessen in Indonesië & de publieke opinie (1969-2019)

Of het nu gaat om een doofpot, een taboe of de sterke veteranenlobby: Nederland kan nog steeds niet voluit erkennen dat het zich in Indonesië meer dan incidenteel misdadig heeft gedragen. Het blijft wachten op excuses.

De vergeten slachtoffers van het Apeldoornsche Bosch

De ontruiming van de joodse psychiatrische instelling Het Apeldoornse Bosch, vandaag 76 jaar geleden, is een van de meest duistere gebeurtenissen van de jodenvervolging in Nederland. Het staat symbool voor de ongrijpbare paradox van de oorlog, waarin normale mensen onder uitzonderlijke omstandigheden in staat blijken tot zowel menslievendheid als barbarij.

Het Sonderkommando Auschwitz-Birkenau : Deel 2: Levende doden

Als dwangarbeiders van de gaskamers hing er decennialang een zweem van geheimzinnigheid en collaboratie om het Sonderkommando. Hoewel deze gevangenen gedwongen werden te werken en leven binnen de muren van de gaskamers, oordeelde de geschiedenis hard over hen.

In dit tweede deel van het tweeluik over het Sondercommando Auschwitz-Birkenau aandacht voor de veelal negatieve beeldvorming over de werkeenheid en over de wijze waarop de dwangarbeiders zich zelf voelden bij het werk dat zij gedwongen uitvoerden.

Pagina's