Het weergeven van leed

Misschien weet u het nog, de polemische ruzie in de jaren tachtig tussen Rudy Kousbroek en Jeroen Brouwers. Het ging over de verschrikkingen in de interneringskampen ten tijde van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. De ruzie ligt inmiddels in het verleden, maar is qua thematiek van alle tijden. Kousbroek vergeleek het kampregime met het schrikbewind van zijn kostschool; voor Brouwers was de toestand zoals hij en zijn familie die hadden ervaren vele malen gruwelijker. Al is de vraag of hun situaties überhaupt vergelijkbaar waren zeker relevant (behalve zijzelf hebben ook vele anderen, van ervaringsdeskundigen tot historici, zich hiermee beziggehouden), hier speelt nog iets anders. Mensen gaan verschillend met situaties om, en zeker met traumatische. Ze verwerken gebeurtenissen op hun eigen manier en hebben er al even persoonlijke herinneringen aan.