Exclusief of inclusief ? Cultuursensitief zorgaanbod

Bijna een kwart van de Nederlandse bevolking heeft een migratieachtergrond. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de generieke zorg nog niet altijd voldoende aansluit op de behoeften van bepaalde groepen mensen met een migratieachtergrond, hen niet altijd effectief bereikt en te weinig maatwerk biedt. Als antwoord op het tekort aan passend aanbod zijn er nieuwe organisaties gestart voor cultuurspecifieke zorg. Hiermee doelen wij op formele zorgorganisaties die zich voornamelijk op cliënten met een migratieachtergrond richten. Organisaties die tot in de haarvaten zijn ingesteld op de diversiteit onder de cliënten. Zij houden expliciet rekening met de achtergrond, migratiecontext, leefsituatie en taal van de cliënten. Wij hebben vier typen cultuurspecifieke organisaties kunnen onderscheiden:

1. Een generieke organisatie met een specialistisch team.

2. Een generieke organisatie met een aparte bedrijfsunit.

3. Een organisatie met een cultuurspecifiek aanbod, expliciet gericht op cliënten met een migratieachtergrond.

4. Een organisatie met een cultuurspecifiek aanbod, niet expliciet gericht op cliënten met een migratieachtergrond.

Het aanbod aan cultuurspecifieke zorg groeit en dit roept de vraag op of dit, voor de zorg in het algemeen, kansen biedt op kwaliteitsverbetering. Uit onderzoek blijkt immers dat de toegankelijkheid van de zorg op diverse punten beter kan en dat de werkwijze niet altijd goed aansluit bij de verwachtingen van de cliënten.

Kennisplatform Integratie & Samenleving heeft in deze verkenning in kaart gebracht hoe de cultuurspecifieke GGz, ouderenzorg en jeugdzorg zich ontwikkelen en op welke manier deze ontwikkelingen zouden kunnen bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van de zorg in zijn geheel. Daartoe hebben wij literatuuronderzoek gedaan en interviews gehad met 15 representanten van cultuurspecifieke en generieke zorg, de overheid, zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van migrantengroepen. Tevens hebben wij de bevindingen besproken in een expertmeeting.