Ervaringen van POH-GGZ met zorg aan vluchtelingen

Sinds de zomer van 2015 had Nederland te maken met een verhoogde instroom van vluchtelingen uit Syrië en Eritrea. Praktijkondersteuners ggz (POH-GGZ) zullen naar verwachting in toenemende mate met deze groepen vluchtelingen in aanraking komen. Een POH-GGZ kan op verzoek van de huisarts een cliënt met psychische problemen zien om een beter beeld van de klacht te krijgen, de mogelijk nodige behandeling vast te stellen en uit te voeren.
Syrische en Eritrese vluchtelingen kunnen net als andere vluchtelingen te maken hebben met psychische en psychiatrische problemen: depressie, angst en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit rapport geeft de resultaten weer van een verkenning naar de ervaringen van de POH-GGZ bij het behandelen van psychische klachten bij vluchtelingen in de eerstelijn en de ondersteuningsbehoeften van deze beroepsgroep.
Pharos heeft een online vragenlijst uitgezet en een papieren versie uitgedeeld tijdens een training aan POH-GGZ. Uit de verkenning blijkt dat de opleidingsachtergrond van de POH-GGZ uiteenlopend is. De meerderheid is psycholoog, sociaal psychiatrisch verpleegkundige of psychiatrisch verpleegkundige. Andere opleidingsachtergronden komen ook voor, zoals psychotherapeut of maatschappelijk werker. Het merendeel van de respondenten werkt in een praktijk in een middelgrote tot grote stad. Meer dan de helft van de respondenten heeft wel eens een vluchteling als cliënt gehad. Hiervan zag het merendeel minder dan vijf vluchtelingen in het afgelopen jaar. Dit betrof vooral vluchtelingen die al langer dan twee jaar in Nederland zijn.
De POH-GGZ ervaren een verschil tussen de klachten en klachtenpresentatie van vluchtelingen ten opzichte van andere cliënten. Zij ervaren dat er vaker sprake is van depressie, van PTSS, van een angststoornis en van psychosomatische klachten of lichamelijk onverklaarbare klachten, in vergelijking met andere cliënten. Daarnaast wordt er een verschil ervaren in de effectiviteit van de behandeling tussen vluchtelingen en andere cliënten. Dit komt met name door de taalbarrière, problemen rondom verwijzen en de verwachtingen die meespelen. Tot slot ervaren de POH-GGZ een verschil in ziektebeleving van psychische klachten bij de groep vluchtelingen ten opzichte van andere cliënten. Dit verschil in ziektebeleving heeft te maken met opvattingen over psychische gezondheid en welbevinden.
De POH-GGZ signaleren verder een aantal problemen die vluchtelingen tegenkomen in de gezondheidszorg. Dit heeft onder andere te maken met het niet vergoed worden van de tolkentelefoon, het verwijzen naar de basis ggz en de specialistische ggz en problemen die hierbij ontstaan doordat vluchtelingen de eigen bijdrage (risico) niet kunnen betalen. Tot slot is er een inventarisatie gedaan naar de informatiebehoeften van POH-GGZ. De meerderheid geeft aan meer kennis te willen hebben over veelvoorkomende psychische klachten onder deze groep, welke interventies passend zijn en goed aansluiten bij deze groep en tot slot over achtergrondkennis van de cultuur en geschiedenis van de landen van herkomst. De informatie wil men graag aangeboden krijgen in verschillende vormen. De voorkeur werd gegeven aan folders, brochures, factsheets, een e-learning module, een workshop of training (in het kader van bij- en nascholing) en aan een informatieve website.