Op 19 januari 1942 vond in de Indische Oceaan een scheepsramp plaats, waarbij meer dan 400 burgerslachtoffers vielen. Deze mannen, allen van Duitse of Oostenrijkse afkomst, waren in Nederlands-Indië vanaf 10 mei 1940 geïnterneerd geweest vanwege hun status als staatsburger van de vijand – in tijden van oorlog toentertijd gebruikelijk. Medio 2022 is bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag een nieuw onderzoek naar deze scheepsramp gestart, in het bijzonder om de slachtoffers een gezicht te geven.

Stil ben je, heel stil.
Met donkere ogen kijk je mij aan.
Terwijl ik jou de vragen stel die gesteld worden bij een intakegesprek.
Je pupillen zijn zwart en groot.
Angstig en wantrouwend.
Je door de zon verkleurde Batman pet staat scheef op je hoofd.
Als jouw jongere broertje huilt geef jij hem wat hij hebben wil.
Ook hij moet stil zijn.

Wat maakt dat de aanpak van een crisis goed uitpakt? ‘Ik zal je even mijn kernvergelijking uitleggen. Je hebt dus vijf verschillende componenten. De eerste is…’ Ik had mijn vraag nog niet afgemaakt of Michel Dückers begon al met een gedetailleerde uiteenzetting van zijn nieuwste model met betrekking tot rampen. Vijf voorspellende variabelen die mathematisch worden versterkt door een vermenigvuldiger – een som waarmee het oordeel over de aanpak van rampen en crises effectief kan worden begrepen.

Zoals de hele samenleving tijdens de pandemie op z’n kop kwam te staan, moest ook de uitvaartsector improviseren. Rouwen gebeurde op afstand, het aantal gasten was beperkt. Wat waren de gevolgen van die ingrijpende veranderingen? Een dubbelinterview. ‘De kracht van het ritueel is eens te meer duidelijk geworden.’

Intervieuw met Bertine Mitima-Verloop en Guus Sluiter.