Vluchtelingen zijn van alle tijden. Maar omdat de wereld om ons heen verandert – door politieke trends, de publieke opinie en technologische ontwikkelingen – is elke vluchtelingencrisis uniek. Toch vallen er uit het verleden wellicht lessen te trekken voor de omgang met de huidige vluchtelingenproblematiek. Wat kunnen we bijvoorbeeld leren van de opvang van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog of de vluchtelingenstromen in de jaren dertig en veertig?

Elke geschiedenis is altijd ook een geschiedenis van migratie, schrijft de Duitse geschiedwetenschapper Heinrich August Winkler in het vorig jaar gepublieerde Zerbricht der Westen? – Über die gegenwärtige Krise in Europa und Amerika. Dat wil niet zeggen dat elke migratiegeschiedenis hetzelfde is.

'Het was pas toen dat ik mij begon af te vragen wat eigenlijk een Jood was. Als jongen had ik Monnie Cohen gekend, een olijke knaap, die goed kon voetballen. en de opschepper Dé Polak, een verwend jongetje uit de Wilhelminasingel. En Yvonne Leek, en [...]. Antisemitisme was in Maastricht een onbekend verschijnsel; de Joden vierden met ons de carnaval; en ene Wijngaard stond bij de Maastreechter Staar op de voorste rij omdat hij een heldere tenor had.' De woorden die een Maastrichtenaar in 1942 in zijn dagboek schreef.

Een groep jongeren ligt op matrassen op de vloer. De afgelopen nacht zijn ze vanuit Eritrea naar Ethiopië gelopen op plastic schoenen. Het zijn vooral jonge mannen; 18,19 en zelfs 14 jaar. Aan de Ethiopische kant zijn ze bij de grens door soldaten opgepikt en naar een klein verzamelpunt voor migranten gebracht.