Een recent essay van Dirk Moses ontketende een felle discussie onder Duitse wetenschappers over de relatie tussen het kolonialisme en de geschiedenis van de Holocaust. Matthijs Kuipers ontleedt deze Historikerstreit 2.0. 

Wellicht herinnert u zich de rel nog rondom de Nationale Herdenking in 2017. Rikko Voorberg wilde op 4 mei met drieduizend witte papieren kruizen op het Rembrandtplein stilstaan bij vluchtelingen die het leven lieten onderweg naar Europa. Datzelfde jaar was er een indrukwekkende herdenking bij de begraafplaats in Loenen, Ereveld vol Leven. Bij deze herdenking waren ook vluchtelingen betrokken, uit Syrië en Ethiopië.

De laatste decennia lijkt de oudheid steeds meer van invloed te zijn op de militaire psychiatrie. Bekende auteurs zoals klinisch psycholoog Jonathan Shay, filosofe Nancy Sherman en veteraan Karl Marlantes doen allen een beroep op de rituelen en het gedachtegoed uit de oudheid. Zo is het concept moral injury gebaseerd  op interpretaties van Homerus’ Ilias en Odyssee en vormt de antieke stoïcijnse leer, zoals beschreven door de Romeinse keizer Marcus Aurelius, inspiratie voor militaire opleidingen en de behandeling van getraumatiseerde veteranen.

Rituelen ontstaan vaak na momenten van verlies of andere schokkende gebeurtenissen. Bloemen worden neergelegd na een tragisch ongeluk; een protestmars wordt gelopen na zinloos geweld; of een begraafplaats wordt bezocht ter nagedachtenis aan degenen die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog.

Maar waarom doen wij eigenlijk aan rituelen? Wat hebben rituelen te bieden op momenten van rouw en verlies?