Naar schatting 500.000 tot 630.000 Nederlandse mannen werkten tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht in Duitsland. Tijdens deze Arbeitseinsatz werden burgers verplicht ingezet om de Duitse economie draaiende te houden, terwijl Duitse mannen in het leger dienden. Ongeveer 30.000 Nederlanders zijn hierbij omgekomen, maar de getallen zijn omstreden. Op Europese schaal ging het bij een telling in augustus 1944 om 7,8 miljoen niet-Duitse Europeanen die gedwongen te werk waren gesteld in het ‘GrootDuitse Rijk’.

Onderweg van Indonesië naar Nederland worden op stoomschip Ranchi 37 baby’s geboren. Het is 1950: Indonesië is net onafhankelijk geworden. KNIL-militairen en hun gezinnen moesten het land in allerijl per schip verlaten. Ze woonden vaak al generaties lang in de kolonie Nederlands-Indië en veel van hen waren nooit in Nederland geweest. In de podcast De Ranchi Baby’s – een koloniale erfenis spoort Joost Wilgenhof alle ‘Ranchibaby’s’ op; ze zijn inmiddels in de zeventig. Hij duikt in hun familiegeschiedenis en de beladen koloniale erfenis die ze van hun ouders meekregen.

Op 19 januari 1942 vond in de Indische Oceaan een scheepsramp plaats, waarbij meer dan 400 burgerslachtoffers vielen. Deze mannen, allen van Duitse of Oostenrijkse afkomst, waren in Nederlands-Indië vanaf 10 mei 1940 geïnterneerd geweest vanwege hun status als staatsburger van de vijand – in tijden van oorlog toentertijd gebruikelijk. Medio 2022 is bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag een nieuw onderzoek naar deze scheepsramp gestart, in het bijzonder om de slachtoffers een gezicht te geven.

"Familiegeschiedenis biedt een ingang naar het verleden." Suze Zijlstra over het belang van persoonlijke verhalen-én de noodzaak om ook voorbij de pijn van de eigen geschiedenis te kunnen denken.