Omgaan met het kwaad: over de blijvende erfenis van collaboratie

De Tweede Wereldoorlog kan benaderd worden vanuit de optiek van de daders, de slachtoffers en de omstanders. Dat levert totaal verschillende verhalen op. Chris van der Heijden, auteur van het standaardwerk Grijs Verleden, benadert in dit artikel de thematiek vanuit het perspectief van mensen die in de oorlog hebben gecollaboreerd. Het accent ligt daarbij op de naoorlogse periode.

 

Onafgedane zaken: Paul Hellmann over onderduik, loyaliteiten, houvast en schrijven

Paul Hellmann (1935), journalist bij NRC Handelsblad tot 1995, moest op zevenjarige leeftijd onderduiken en is, na korte verblijven elders, terechtgekomen bij de familie Kröller-Müller in de buurt van de Hoge Veluwe. Na de oorlog kon hij niet terug naar huis, zijn vader was vermoord in Sobibor en zijn moeder kon hem niet opvangen. Hij bracht de naoorlogse jaren tot aan zijn studententijd door in het gezin van Marten Toonder. Voor een recensie van Hellmanns boek Mijn grote verwachtingen zie bladzijde 7 van dit nummer.

Een collectieve autobiografie in een moderne jas: persoonlijke verhalen van 'kinderen van “foute” ouders’ op het web

In 2008 is Cogis gestart met het project Het Open Archief, met als hart een website met verhalen van zogenoemde ‘kinderen van “foute” ouders’, kinderen van mensen die tijdens de bezetting collaboreerden, lid waren van de NSB of geboren zijn uit een relatie tussen een Nederlandse vrouw en een Duitse militair. Op deze website worden zij uitgenodigd hun jeugdherinneringen of familiegeschiedenis - desgewenst anoniem of onder pseudoniem - te vertellen.

Niet afwachten waar de golven je in die woelige zee brengen

Jules Schelvis (1921) heeft meerdere kampen overleefd. Zijn eerste vrouw en veel familieleden zijn in de oorlog vermoord. Hij heeft, zoals hij zegt, nog nooit een psychiater gezien. In het proces tegen Demjanjuk, die wordt verdacht van medeplichtigheid aan de moord op 27.900 Nederlandse joden in vernietigingskamp Sobibor, is hij medeaanklager en getuige. Er is veel aandacht in de media voor dit proces en voor Jules Schelvis, een van de weinige overlevenden van Sobibor. In de media komt hij mild over. Hoe gaat hij om met zijn oorlogservaringen? Kent hij gevoelens van haat en wraak?

Bersiapkampen

Tijdens de na-oorlogse periode (1945-1947) zaten in het voormalig Nederlands-Indië vele Nederlanders gevangen in ex-Japanse kam­pen, Opvangkampen of Republikeinse kampen; deze kampen zijn  hier samengevat onder de naam van Bersiapkampen.

 

Per kamp worden de belangrijkste gegevens vermeld, zoals de lig­ging van het kamp, de in- en uitgaande transporten, een platte­grond, foto’s of tekeningen, alsmede de bestaande literatuur. Van sommige kampen zijn naamlijsten beschikbaar.

Japanse burgerkampen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden in het voormalig Neder­lands-Indië in de periode maart 1942 - augustus 1945 ongeveer 100.000 Nederlandse burgers geïnterneerd. De mannen werden ge­schei­den van de vrouwen en kinderen. Vanaf 1944 werden jongens, ouder dan 10 jaar,  ondergebracht in de mannen­kampen of in aparte jongens­kampen.

 

Per kamp worden de belangrijkste gegevens vermeld, zoals de ligging van het kamp, de in- en uitgaande transporten, een platte­grond, foto’s of tekeningen alsmede de bestaande literatuur.

 

Kinderen van ouders met traumatische ervaringen, hoe gaat het met ze?

Dit artikel gaat over de ervaringen bij Centrum '45 met het behandelen van de naoorlogse generatie en wat er uit onderzoek over bekend is.

Verzet vanuit de verte: de behoedzame koers van Radio Oranje

Deze wetenschappelijke studie onderzoekt de rol van Radio Oranje, de zender die in de Tweede Wereldoorlog van 28 juli 1940 tot 2 juni 1945 vanuit Londen dagelijks een uitzending verzorgde om de mensen in bezet Nederland te informeren en motiveren. Nadat koningin Wilhelmina en de regering op 14 mei 1940 uitweken naar Engeland om uit handen te blijven van de Duitsers, besloot men onder auspicien van de BBC een regeringsomroep te starten. De fusie van Radio Oranje op 1 november 1942 met zeeliedenomroep De Brandaris maakte de zender professioneler en pittiger, maar hij bleef o.a.

Herdenken en monumenten sterk met elkaar verweven: Verbinden van verleden, heden en toekomst

Op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties schreven twee medewerkers van Impact een visiedocument over de vraag of het zinvol zou zijn een monument op te richten voor brandweerlieden die door hun werk zijn omgekomen, zoals er ook eerder al een monument werd onthuld voor de politie. Op basis van dit document werd besloten dat het brandweermonument er gaat komen. Hier volgt een belangrijk deel van dit document: Wat doen we als we herdenken en welke rol spelen monumenten daarin?

 

Traumatherapeut in Israël: bewustworden van a priori gevoelens en gedachten

Begin juni van dit jaar was de Israëlische traumatherapeut Yvonne Tauber voor een kort bezoek in Nederland en had het Sinai Centrum de eer haar te ontvangen. Voor een groep behandelaars van het Sinai centrum gaf ze een enthousiaste interactieve lezing over A priori countertransference: a relevant concept for therapists who work with clients who suffered interpersonal traumatization’. Zij promoveerde vorig jaar aan de Universiteit van Humanistiek op dit onderwerp.

Pagina's