In maart 2013 verhoogde de NCTV het dreigingsniveau terrorisme naar substantieel, het op één na hoogste dreigingsniveau in Nederland. De redenen hiervoor waren drieledig. Ten eerste was er sprake van toenemende radicalisering onder specifieke groepen jongeren in Nederland. Ten tweede was er een groeiend aantal 'jihadgangers' dat vanuit Nederland vertrok naar Syrië (met een aanzienlijk terroristisch risico na terugkeer).

Afgelopen zomer werd duidelijk hoe zeer onze nationale veiligheid is verbonden met internationale ontwikkelingen en de internationale veiligheid. De ramp met de MH17, de oplaaiende oorlog in Gaza, de uitbraak van Ebola en de dreiging van ISIS: allemaal voorbeelden van transboundary crises: crises over de grens met, soms grote, nationale impact.
Onze open en internationaal georiënteerde samenleving brengt
veel voorspoed en biedt kansen. Tegelijkertijd brengt dit risico’s
met zich mee en zijn we kwetsbaarder voor ontwikkelingen elders.

Van een ontspoorde trein vol gifgas tot chemicaliën in een vliegtuig en een nucleaire aanslag in een winkelcentrum. Minister Jeanine Hennis-Plasschaert schetste vandaag bij de opening van het Nationaal Trainingscentrum CBRN (chemisch, biologisch, radiologische, nucleair) op welke situaties hulpverleners zich hier voorbereiden.

[...]

Op het Nationaal Trainingscentrum (NTC) op de Van Brederodekazerne in Vught kunnen civiele en militaire hulpverleners alle gezamenlijke CBRN-inzet trainen.

3 Ver weg bestaat niet meer – Dick Schoof, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding
en Veiligheid
4 Actieprogramma integrale aanpak jihadisme
6 Heropleving van jihadisme in Nederland
7 De omgang met het hedendaagse jihadisme – Paul Scheffer
10 Van collectief ongenoegen tot ordeverstoringen
12 Censuur als antwoord op terrorisme?
14 Van digitaal kijken naar begrijpen en ingrijpen
16 Weerbare democratie
17 Kenniscentrum Collectief Gedrag
18 Duistere machten - maatschappelijke onrust en complotconstructies

Nog steeds kampen vele duizenden mensen met de lichamelijke en psychische gevolgen veroorzaakt door ervaringen opgedaan in de Tweede Wereldoorlog. Ook vele van hun kinderen lijden onder de konfrontatie met het oorlogsleed van de ouder(s). Het heeft lang geduurd voordat deze problematiek voldoende werd onderkend. Direkt na de oorlog was alle aandacht immers gericht op de wederopbouw. Iedereen diende daaraan zijn steentje bij te dragen. Slechts een enkeling onderkende het feit dat de oorlog weliswaar was afgelopen, maar nog lang niet verwerkt.

Wie behoren tot die zogenoemde tweede generatie? Het is de generatie van de indirekt beproefde, na de oorlog geboren, kinderen van door de oorlog getroffen ouders (de eerste generatie oorlogsgetroffenen genoemd). Het zijn op drie manieren beproefden:

1.    door een opvoeding, vanaf de geboorte, door één, of door beide, door de oorlog getroffen ouders,

2.    door identifikatie met deze ouders,

3.    door transgenerationele overbrenging van de gevolgen van de oorlogs-beproevingen der ouders, in onbewust verlopende processen.

De wereld staat in brand. Van Zuid-Soedan tot de ebola-epidemie en van Syrië tot Oekraïne. Maar de geboden noodhulp werkt niet goed als er niet tegelijk psychosociale hulp wordt gegeven.

Dat vinden de UNHCR en diverse hulporganisaties. Vanmiddag vroegen ze aandacht voor deze zaak in de Tweede Kamer en eerder vandaag op de Amsterdamse beurs. Verslaggever Guido Spring was erbij en sprak Peter Ventevogel van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties.

Met name de laatste jaren is er bij oorlogsgetroffenen sprake van een toenemende behoefte aan zelfhulpgroepen. Opvallend daarbij is de grote belangstelling voor gespreksgroepen bij mensen die als kind in Japanse interneringskampen hebben gezeten, de zogeheten Indische kampkinderen. Maar ook voor andere kategorieën zoals burger-oorlogsgetroffenen, kinderen van verzetsdeelnemers en Joodse en Indische vervolgden en voor kinderen van NSB’ers zijn er gespreksgroepen.

Inleiding

In dit artikel willen wij, ieder vanuit onze eigen praktijk bij een gespecialiseerde instelling voor oorlogsgetroffenen (Stichting Joods Maatschappelijk Werk en Stichting ICODO), iets vertellen over het werken met deze kate-gorie.

In dit betoog over de hulpverlening aan oorlogsgetroffenen wil ik met name ingaan op reakties en symptomen, die regelmatig voorkomen in deze tak van hulpverlening, om zodoende de maatschappelijk werker enig houvast te bieden in zijn kontakt met oorlogsgetroffenen.