Inleiding

Op het programma staat dat ik zal ingaan op het fenomeen ’oorlog’, een veel te zware term voor een tastend zoeken naar de niet te tellen gevolgen welke de gigant oorlog ruim veertig jaar geleden zou veroorzaken. Je kunt alleen maar proberen een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van de gevolgen die de oorlog gehad heeft voor de zo uiteenlopende kategorieën van getroffenen, vervolgden, slachtoffers. Daar moeten we met elkaar over praten, op zo’n manier dat u er in het werken met uw eigen kliënten iets aan heeft.

Inleiding

Het thema van mijn betoog is: de beleving van de oorlog door de verschillende kategorieën oorlogsgetroffenen. Ik wil voorop stellen dat iedereen de oorlog uiteraard op zijn eigen manier beleefd heeft en dat het onmogelijk is te spreken over ’de’ beleving van de oorlog door een bepaalde groepering. Wel acht ik het mogelijk in algemene termen iets te zeggen over deze beleving. Bijvoorbeeld door het weergeven van bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden en hoe die ervaren zijn.

„Das Leben geht weiter” heet Hans Keilson’s eerste roman die in 1933 in Berlijn uitkwam. Hij was 23 jaar, studeerde medicijnen, bekwaamde zich aan de Pruisische Hochschule in turnen, sport en zwemmen, speelde trompet en viool en schreef ook nog gedichten. Zijn toekomst had er toen rooskleurig uit kunnen zien, ware het niet dat de nationaal-socialistische dikta-tuur dit verhinderde. Publiceren in niet-Joodse bladen kon niet meer, zijn vak als arts uitoefenen mocht niet meer.

Niet geboren, wel getogen in Nederlands-lndië. Voor de meisjes Merens stond vast dat zij na de lagere school hun opleiding in Nederland zouden voortzetten. Voor de negenjarige Marije, die in Surabaya hoorde dat de oorlog in Nederland was uitgebroken, was het een meevaller dat zij voorlopig in Indië zou kunnen blijven.

Ook na de repatriëring in 1946 leek het nog geruime tijd vanzelfsprekend dat zij terug zou keren naar de tropen, naar Nieuw-Guinea.

Omdat elke denkbare menselijke samenleving gebaseerd is op een balans van vertrouwen en wantrouwen; omdat in elke samenleving met minderheden, in elke koloniale samenleving een basis is voor gerechtvaardigd vertrouwen en wantrouwen; omdat diezelfde balans ook in elk mens aanwezig is en gemakkelijk verstoord kan worden en iets van het paranoïde kan krijgen. Daarom, maar ook omdat je je in tien minuten nu eenmaal moet beperken, koos Dr. N.

Op initiatief van het Historisch Centrum Overijssel en het Stedelijk Museum Zwolle (SMZ) zijn, in het kader van een tentoonstelling in het SMZ in mei en juni 2005. interviews gehouden met mensen voor wie de oorlog een breuk in hun leven is geweest. In hun directe omgeving hebben zich tijdens de oorlog gebeurtenissen voorgedaan die het verloop van hun leven hebben bepaald of daarop een nadrukkelijk stempel hebben gedrukt.

Narratieve Exposure Therapie

Het was op 26 mei 1999, dat Dick en Salomon Slier mij bezochten en vroegen of er niet een monument kon worden opgericht voor het werkkamp 'Molengoot’ in Hardenberg. Aanleiding voor het verzoek vormde de vondst van de brieven, die hun vermoorde familielid Flip Slier destijds vanuit ‘Molengoot' had geschreven aan zijn ouders in Amsterdam. Elma Verhey had er in Vrij Nederland een paar artikelen aan gewijd en zodoende was ‘Molengoot’ 55 jaar na de bevrijding voor het eerst aan de vergetelheid ontrukt.

Binnen het groeiende arsenaal van evidence based behandelingen voor posttraumatische stressstoornis (PTSS) neemt Narratieve Exposure Therapie (NET) een steeds belangrij-ker plaats in naast bijvoorbeeld imaginaire exposure, EMDR en Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS (BEPP).

Levensverhalen en psychotrauma: narratieve exposure therapie in theorie en praktijk RA Jongedijk, M. Schauer 8tT. Elbert