Slavernij en uitbuiting hebben hun doorwerking tot op de dag van vandaag: sociaaleconomisch, psychologisch en in de vorm van intergenerationeel trauma. Nazaten geven soms persoonlijk betekenis aan hun geschiedenis met politiek engagement, kunst of historisch onderzoek. Drie vrouwen uit de zwarte gemeenschap vertellen hoe zij zich verhouden tot het slavernijverleden van hun voorouders.

Niemand kan dit jaar ontkomen aan het Nederlandse slavernijverleden. En terecht. Het is alleen jammer dat de aandacht voor dit onderwerp is ontaard in een wedstrijd wiens leed het ergste was. In Den Haag wilde de gemeenteraad aanvankelijk twee monumenten: een
voor de Trans-Atlantische slavernij en een voor de koloniale periode in het voormalige Nederlands-Indië. De ingestelde adviescommissie was voorstander van één monument. Juist om de koloniale patronen en denkkaders niet voort te zetten waarin bevolkingsgroepen

Het recente essay van Berthold Gersons over de Bijlmer vliegramp, in de laatste Impact Magazine van 2022, bevatte drie zinnen die me raakten: ‘Trauma en PTSS worden steeds met elkaar verward. Trauma, hoe afschuwelijk ook, geeft betekenis aan je leven. Voor
PTSS moet je behandeld worden.’

Het woord betekenis bleef me bij. Is het zomaar duidelijk wat dat is? Welke betekenis dan? Daar wilde ik over doorpraten. Een afspraak met Berthold was vlot gemaakt en zo troffen we elkaar op een zonnige dag in februari. Ons gesprek vormde een uitnodiging om er nog wat verder op in te gaan.

Het Nederlands slavernijverleden is de afgelopen tijd voorpaginanieuws geworden. Van een onderwerp dat niet of nauwelijks in het geschiedenisonderwijs werd behandeld, kwam het recent tot lokale en zelfs nationale excuses voor dat verleden. 
Daarbij werden nogal eens de termen ‘hedendaagse doorwerkingen’ en/of ‘erfenissen’ gebezigd. Om dat te kunnen begrijpen, is het eerst en vooral zaak goed te begrijpen wat slavernij dan is.