Wat betekent de focus op de lokale dynamiek van de Holocaust voor het onderwijs? Met die vraag in het achterhoofd las educatiespecialist Marc van Berkel het proefschrift van Froukje Demant, Verre buren - Samenleven in de schaduw van de Holocaust. Opvallend: de belangrijke rol die mondelinge bronnen innemen in deze lokale geschiedschrijving, die handelt over de manier waarop de Holocaust zich ontrolde in de Nederlands-Duitse grensstreek. Het onderzoek van Demant laat volgens Van Berkel zien hoeveel waarde persoonlijke getuigenissen kunnen hebben, ook voor het onderwijs.

In 2013 verscheen Een kleine stad bij Auschwitz - Gewone nazi’s en de Holocaust van Mary Fulbrook. In dit boek reconstrueert de hoogleraar Duitse geschiedenis aan University College London de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Będzin, het belangrijkste Joodse centrum van West-Polen. Fulbrooks publicatie gaf het startschot voor een nieuwe blik op de Holocaust als een sociaal proces dat zich binnen een samenleving op allerlei niveaus ontrolde.

Op een avond in februari 1941 gaat de telefoon in de villa van Sig Menko, textielfabrikant en voorzitter van de joodse gemeente van Enschede. Menko heeft net het bericht ontvangen dat de Duitse bezetter per direct zijn villa zal vorderen. Aan de andere kant van de lijn vraagt een onbekend persoon of het waar is dat hij zijn huis uit wordt gezet. Wanneer Menko bevestigend antwoordt, krijgt hij als reactie: “Daar ben ik erg blij om en als u wenst kan ik voor u nog wel een plaats in het woonwagenkamp ontruimen.” Meteen daarna wordt er opgehangen.

Op een van zijn fietstochten in Westerwolde kwam Walter van Rossum langs een terrein met een barak en een bord: 'Kamp De Beetse'. Zijn nieuwsgierigheid was direct gewekt. Op het gemeentehuis van Vlagtwedde kreeg hij namen van  mensen die nu als vrijwilliger direct betrokken zijn bij de barak en het terrein van het voormalige kamp. Op 3 oktober 2017 werd herdacht dat precies 75 jaar geleden de Joodse jongens en mannen werden afgevoerd naar kamp Westerbork. Hij sprak toen nog enkele mensen, die in twee artikelen over het kamp aan het woord zullen komen.