Hoe onderzoek je een beladen familieverleden?

Het verleden heeft een sterke aantrekkingskracht, zeker wanneer de geschiedenis zich doorkruist met onze eigen familiegeschiedenis. Hoe hebben onze voorouders zich verhouden tot de grote en kleine ontwikkelingen in de wereld? Met name wanneer we ons verdiepen in de rol van voorouders in beladen periodes van geweld, oorlog en onderdrukking, kan zo’n zoektocht moeizaam en ingrijpend zijn. Denk bijvoorbeeld aan collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Collaboratie in Indië

De laatste maanden verscheen in de media een veelheid aan berichten over de openbaarmaking van het Centraal Archief Bijzondere  Rechtspleging. Echter, kort voor het publiceren van de eerste archiefbestanden adviseerde de Autoriteit Persoonsgegevens met klem om dit niet te doen. De berichtgeving over deze kwestie doet ons de vraag stellen naar collaboratie in Nederlands-Indië. Wat weten we dáár eigenlijk van?

Een beschouwing over hardnekkige mythes in de Vlaamse erfenis van collaboratie : ‘Dat begrijp je wel als je later groot bent'

Alle Vlamingen waren fout en alle Walen zaten in het verzet, bovendien was de naoorlogse bestraffing in Vlaanderen veel strenger dan in  Franstalig België. In de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog zijn deze opvattingen uitgegroeid tot sterk gewortelde mythen in een verdeelde Belgische collectieve oorlogsherinnering.

In gesprek met de Duitse psycholoog Stefan Trobisch-Lütge : ‘Sommige mensen hebben hun Stasidossier bij ons gestald, die willen het niet in huis hebben’

De verwachte digitale openstelling van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) maakt veel los in Nederland. In Duitsland is er  veel ervaring met de gigantische archieven van de Stasi, de geheime dienst van de DDR – en met de verwerking van die tijd. Psycholoog Stefan Trobisch-Lütge behandelt Stasi-slachtoffers. ‘Ze hebben het vaak over de archieven.’

De strijd om identiteit: het onrecht van de metissen van de kolonisatie : ‘Iedereen heeft het recht om te weten waar je vandaan komt’

In een historische uitspraak werd België onlangs voor het eerst veroordeeld voor de ontvoering van metiskinderen tijdens de koloniale tijd, kinderen van een gemengde afkomst. Honderden tot duizenden werden destijds van hun familie
gescheiden en naar België gebracht. Eén van hen is Jacky Mukandori-Verbert (67). ‘Mijn hele leven werd me verteld dat ik niet gewenst was.’ Ze vertelt haar verhaal over onrecht, herstel en de zoektocht naar identiteit.

Column : Goed fout

We worden rondgeleid in ons vakantieverblijf in een Oostenrijks bergdorp, net over de grens van Duitsland. Onze gastheer laat zien waar we de ski’s kwijt kunnen en vertelt dat we in het huis van zijn oma logeren die onlangs is overleden. Als we boven komen, sta ik meteen aan de grond genageld. Bevroren. Een foto van een blanke jonge man in een SS-uniform prijkt aan de muur. ‘Das ist Onkel Rudi’, zegt onze gastheer argeloos en loopt door.

Collaboratie in Oekraïne : Lessen uit het verleden over de omgang met collaborateurs

Hoe oordeelde het naoorlogse Nederland over collaborateurs en hoe verloopt dit in het huidige Oekraïne? ‘De re-integratie- en verzoeningsprocessen kwamen niet van de grond vanwege zware celstraffen.’

Elena Beelaerts onderzocht de rol van haar voorouders in het slavernijverleden : ‘Met mijn kennis van nu, kan ik mijn ogen er nooit meer voor sluiten’

Elena Beelaerts zat in april 2017 in Wassenaar aan het bed van haar tere grootmoeder, haar moeders moeder. Tot over de negentig was ze een sprankelende, elegante vrouw. Maar ineens had ze een longontsteking gekregen en sindsdien was ze niet meer uit bed gekomen. Tijdens een ziekenbezoekje vertelde grootmoeder ineens over de vader van haar eigen moeder. Die zou hem plots zijn gesmeerd, en had zijn jonge dochtertjes achtergelaten. 

 

Geluiden uit de stilte : Hoe is het om (klein)kind van een collaborateur te zijn?

Hoe werkt het oorlogsverleden vandaag de dag door als je ouders of je grootouders hebben gecollaboreerd met de Duitse bezetter? Onlangs onderzocht ARQ hoe het (klein)kinderen van ‘foute’ Nederlanders vandaag de dag vergaat. Op welke manieren ervaren zij de doorwerking van dit verleden, en wat kunnen we daaruit meenemen wanneer we 80 jaar vrijheid herdenken?

Pagina's