Dossier : Music in the camps

Dossier: Muziek in de kampen
  • Presentation [Presentatie] (Klaas Coulembier)
    Muziek vormde een belangrijk onderdeel van het leven in een concentratiekamp, al dan niet geleid door de nazi’s. Welk soort muziek werd daar gecomponeerd en uitgevoerd, en wat was de precieze functie ervan? Was het een overlevingsmechanisme, een vorm van verzet voor de gedetineerden, een manier om hoop en menselijkheid uit te drukken? Of was het een instrument van terreur in handen van de kampbewakers? En wat is de rol van muziek in het herinneringswerk? Deze vragen vormen de rode draad doorheen het dossier.
  • Music in Concentration Camps, 1933-1945 [Muziek in de concentratiekampen, 1933-1945] (Guido Fackler)
    ‘Muziek in de concentratiekampen’ doet ons in de eerste plaats denken aan het Moorsoldatenlied, de kampliederen van Dachau of Buchenwald, en de opvoeringen in Theresienstadt. Maar muziek speelde een belangrijke rol in het dagelijkse leven in alle naziconcentratiekampen. Kampbewakers bevalen de gevangenen regelmatig volksliederen te zingen tijdens het marcheren, tijdens oefeningen of tuchtprocedures, of ze vroegen ensembles om bepaalde stukken te brengen. Muziek werd dus ingezet om de gedetineerden te beschimpen, te vernederen of te straffen. Toch hielp muziek de gevangenen ook om de vreselijke omstandigheden in het kamp te doorstaan. Tijdens geheime herdenkingen, toegelaten gebedsdiensten of concerten, en in hun eigen composities ging muziek functioneren als een vorm van spiritueel protest.
  • Muziek in de vernietigingscentra van Aktion Reinhardt (Bruno Giner)
    In tegenstelling tot Auschwitz-Birkenau werden In de vernietigingscentra van Aktion Reinhardt weinig muzikale activiteiten georganiseerd, aangezien de levensduur van de gevangenen zo kort was. Muziek was in de eerste plaats een propagandamiddel. Kleine orkesten van amateurmuzikanten speelden voornamelijk tijdens de aankomst van de konvooien om de nieuwelingen het valse idee te geven dat ze in een transitkamp waren terechtgekomen. Met dit schandelijke bedrog probeerden de nazi’s paniek te vermijden.
  • Orkesten in de naziconcentratiekampen: functie en receptie (Amaury du Closel)
    Het meest opvallende aspect aan het muzikale leven in de kampen is misschien wel het grote aantal ensembles dat in het leven werd geroepen, van kleine groepjes met twee of drie muzikanten tot grote symfonische orkesten en koren. Amaury du Closel bekijkt dit bijzondere fenomeen van nabij.
  • Music in Japanese American Concentration Camps: the Film Hidden Legacy and its Impact on the Collective Memory [Muziek in Japans-Amerikaanse concentratiekampen: de film Hidden Legacy en diens impact op het collectieve geheugen] (Minako Waseda)
    De internering van Japanse Amerikanen in de Verenigde Staten tijdens de Tweede Wereldoorlog werd al vanuit verscheidene invalshoeken belicht in wetenschappelijke studies. Het dagelijkse leven van de gevangenen, en dan met name hun muzikale beleving, kwam echter nauwelijks aan bod. Dit artikel haalt een aantal punten aan uit een eerder onderzoek van Minako Waseda uit 2005, om vervolgens de naoorlogse houding van Japanse Amerikanen tegenover de internering in kaart te brengen en de evolutie sinds de jaren negentig zoals die te zien is in de podiumkunsten, tentoonstellingen en films over het onderwerp. De auteur bespreekt in het bijzonder een film uit 2014, Hidden Legacy: Japanese Traditional Performing Arts in the World War II Internment Camps. Daarin zien we hoe de herinnering aan de internering aanvankelijk gestuurd werd vanuit een drang tot ‘amerikanisering’ en assimilatie, maar vandaag nieuwe vormen aanneemt.
  • ‘Sauvée des cendres’ [Gered uit de assen] : interview met Hélios Azoulay (Daniel Weyssow)
    Voor hij naar Auschwitz werd gevoerd werkte Viktor Ullmann aan een opera over Jeanne d’Arc. Het libretto werd integraal bewaard (en kan u vinden in het dossier), maar we beschikken vandaag over slechts twee pagina’s bladmuziek. Hélios Azoulay en het Ensemble de Musique Incidentale namen dit fragment als beginpunt voor een nieuw muzikaal avontuur. Daniel Weyssow van de Stichting Auschwitz sprak met de componist en ontdekte dat de historische gebeurtenissen ook vandaag nog een bron zijn van creativiteit.
  • Libretto en Cd (op aanvraag) ‘Sauvée des cendres’
  • Jeanne d'Arc op de tonen van de sjofar (Pierre-Emmanuel Dauzat)
 
Reference: 
2017
In: Getuigen tussen geschiedenis en herinnering, ISSN 2031-4183 | 42-133 Pages | Brussel : Stichting Auschwitz
http://83.169.42.184/index.php/nl/tijdschrift-getuigen-tussen-geschiedenis-en-herinnering/37-nederlands/nederlands/1033-inhoudsopgave-en-samenvattingen-nr-124
nr. 124 April 2017 ; Artikelen zijn afwisselend in Engels en in Nederlands
Keywords: 
Concentration Camps