Op 10 januari 2005 kreeg Claude Lanzmann, de maker van de film Shoah uit 1985, een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam. Bij die gelegenheid organiseerde de afdeling Mediastudies van de UvA, samen met onder meer het Centrum voor Holocaust- en Genocide-studies en de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945, een symposium onder de titel Stemmen uit het hart van de duisternis. Getuigen en getuigenis in perspectief.

Wanneer is antisemitisme antisemitisme

Als we alles trauma noemen, tot aan een verloren sportwedstrijd toe - is dat dan geen nieuwe ontkenning van het leed van oorlogsslachtoffers? In een overvolle zaal van het Louis Hartloopercomplex houdt Jolande Withuis, sociologe en senior-onderzoeker bij het NiOD, een nauwgezet relaas over de historisch-maatschappelijke ontwikkelingen in het denken over de psychische gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Withuis deed onder andere onderzoek naar artikelen over oorlogsgevolgen in het tijdschrift Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv) en andere publicaties over dit thema na 1945.

Oorlog is een kracht die ons zin geeft. Het geeft een gevoel van verbondenheid en werkt tegen vervreemding. Beelden van oorlog en geweld oefenen aantrekkingskracht op ons uit, als pornografie. Oorlog kan verslavend zijn: terugkeer naar de grauwe alledaagsheid na een oorlog is moeilijk. Oorlogvoering bevrijdt ons van gevoelens van angst en machteloosheid. Maar oorlog is niet met leven verenigbaar. Soldaten zijn beschreven die als gevolg van hun afschuwelijke ervaringen niet meer konden spreken of zien.

EMDR (Eye Movement Desensitization & Reprocessing) is een behandelmethode die in het algemeen slechts wordt toegepast na kortdurende, eenmalige trauma’s (type 1). In het Sinai Centrum, joods psychiatrisch centrum gespecialiseerd in de behandeling van oorlogsgetroffenen en slachtoffers van structureel geweld en hun naasten, passen wij EMDR ook toe na trauma’s die zich herhaaldelijk of gedurende langere tijd hebben voorgedaan (type 2). In dit artikel beschrijf ik de bevindingen daarmee.

*    Het consultatiebureau signaleert bij de vijfjarige A dat hij nergens op reageert en met zijn moeder geen contact maakt.

*    De huisarts van de tienjarige B vraagt zich af wat hij aanmoet met de vraag om suïcidepillen bij deze uiterlijk blakende, op school goed lerende knul.

*    Een medewerker van Vluchtelingenwerk vraagt zich af of de vierjarige C zich wel goed kan blijven ontwikkelen bij zijn steeds huilende, in zichzelf gekeerde moeder.